Het beleid inzake unieke regionale talen

4
5
6
7
Het Noordfries in Duitsland
4
regering op de agenda van de Landtag. En op 22 januari 1992 stond voor de
tweede maal een ‘Minderheitenbericht’ op de agenda van de Landtag. In het
tweede ‘Minderheitenbericht (1988-1992)’ wordt niet langer alleen de
situatie van de Deenstalige minderheid van Zuid-Sleeswijk en de Duitstalige
minderheid van Noord-Sleeswijk besproken, maar komen ook de
5
Noordfriezen uitgebreid aan de orde. De aandacht voor de Noordfriezen is
een logisch vervolg op het in de nieuwe Grondwet van Sleeswijk -Holstein,
zoals die op 13 juni 1990 is vastgesteld, opgenomen minderhedenartikel. 6
Het betreffende Artikel 5 van de Grondwet van 1990 luidt:
“Das Bekenntnis zu einer nationalen Minderheid ist frei; es entbindet nicht von
den allgemeinen staatsbürgerlichen Pflichten. Die kulturelle Eigenständigkeit und
die politische Mitwirkung nationaler Minderheiten und Volksgruppen stehen unter
dem Schutz des Landes, der Gemeinden und Gemeindeverbände. Die nationale
dänische Minderheit und die friesische Volksgruppe haben Anspruch auf Schutz
und Förderung.” 7
Op 28 januari 1986 vraagt de Sleeswijk-Holsteinse Landtag aan de regering van Sleeswijk-
Holstein om iedere kabinetsperiode een nota samen te stellen over de ontwikkeling van het
werk “im kulturellen und sozialen Bereich” van de Deense minderheid in Sleeswijk-Holstein
en de Duitse minderheid in Denemarken, de met dat werk samenhangende financiële, economische
en organisatorische aspecten, de politieke en maatschappelijke betekenis van het
werk voor de ontwikkeling van de regio Sleeswijk en het samenleven van minderheid en
meerderheid in Sleeswijk (Minderheitenbericht, 1996:29). In de eerste nota (1986) wordt de
berichtgeving nog beperkt tot de Deense en de Duitse minderheid in Sleeswijk, het daarop
volgende Bericht (1992) is, na het presenteren van een afzonderlijk rapport over de Friese taal
en cultuur in 1987, uitgebreid met een hoofdstuk over de Friese volksgroep en het in 1996
verschenen rapport wijdt naast aandacht voor de drie genoemde groepen, voor het eerst ook
een aantal paragrafen aan de in Sleeswijk-Holstein wonende Duitse Sinti en Roma, nadat de
Landtag daartoe op 11 november 1993 heeft besloten.
Bericht zur Arbeit der Minderheiten und der friesischen Volksgruppe für die 12. Legislaturperiode
(1988-1992), Kiel 1992.
Het begin van een vernieuwde Grondwet ligt in de politieke machinaties van minister- president
Barschel, zoals die uiteindelijk uitgroeien tot de zich in 1987 afspelende Barschel-affaire,
die ook daarna voor veel politieke en maatschappelijke commotie zorgt, alsmede de in de
Landtag na de verkiezingen van 1987 ontstane patstelling vam 37 CDU en F.D.P.- stemmen
tegenover 37 SDP en SSV-stemmen (Den Dekker-van Bijsterveld: 1990:78; Hamer,
1990:9-12). Hamer kwalificeert de wijziging van de Grondwet treffend door te spreken over
een ‘Parlaments-Verfassung’ die de plaats heeft ingenomen van een ‘Ministerpräsidenten-
Verfassung’.
De regering van Sleeswijk-Holstein is van mening dat ook de Sinti en de Roma in art. 5 van
de Grondwet genoemd dienen te worden (Bericht, 1996:11). In de voorbereiding van de komende
Grondwetswijziging worden naast de Sinti en de Roma, de volgende nieuwe staatsdoelen
genoemd: sport, Nederduits, een achterstellingsverbod voor gehandicapten en de bevordering
van de deelname aan de informatiemaatschappij (Husumer Nachrichten, 6 februari
1998). Art. 9 lid 2 van de Sleeswijk-Holsteinse Grondwet luidt thans: “Das Land schützt und
fördert die Pflege der niederdeutschen Sprache” (Lemke, 1998:3).
245