Het beleid inzake unieke regionale talen

5
6
Inleiding en probleemstelling
liggen. Bovendien ontbreekt bij beleidsvoerders vaak consensus over de na
te streven doeleinden. Een strikt rationele benadering zou bovendien
betekenen dat de werking van in te zetten middelen onomstreden is. De
maatschappelijke realiteit is echter anders. Beleid kan dan ook niet, evenmin
als het geval is met politiek, gelijkgesteld worden aan zuiver rationeel of
technisch handelen (Rosenthal et al., 1996:80). Zelden gaat het bovendien
om één beleidsvoerder, maar zijn er altijd meer actoren in het spel, waarbij
de strategieën van de ene actor tegenstrategieën van andere actoren
uitlokken. Bovendien zou een benadering in de vorm van doel- en
middelenstructuren slechts in beperkte mate rekening houden met
contextuele variabelen (Hufen, Ringeling, 1990:2-3).
In de Nederlandse praktijk wordt naast de term beleid ook de term
‘bestuur’ vaak gebruikt. Bestuur kent evenals beleid vele annotaties. In het
dagelijks spraakgebruik wordt met de term bestuur vaak de dagelijkse
leiding van een bedrijf of overheidslichaam bedoeld. Met de term openbaar
bestuur wordt ook het geheel van structuren en processen aangeduid,
waarbinnen gezaghebbende en bindende besluiten worden genomen voor de
samenleving als geheel. Wanneer beleid als het probleemgerichte handelen
van overheidsorganen wordt gezien, kan bestuur in de zin van activiteit
opgevat worden als het leiden en beheren van overheidsorganen. Bestuur
houdt in de structurele zin het openbaar bestuur in, dat wil zeggen het geheel
van institutionele arrangementen voor openbare dienstverlening (Toonen,
1993:251).
Van de Graaf en Hoppe (1992:44-45) geven een overzicht van definities
van het begrip ‘beleid’ uit de beleidswetenschappelijke literatuur. De term
politiek komt in het overzicht niet voor. Toch zou in veel gevallen waar van
beleid sprake is, ook de term politiek ingevuld kunnen worden. 5
De term ‘beleid’ is, zoals hiervoor is opgemerkt, typisch Nederlands. Het
is moeilijk om, anders dan voor het begrip politiek, een equivalent in het
Duits, het Engels of het Frans te vinden. Overigens wijst Rutgers (1993:117)
er met recht op dat complexere begrippen bijna altijd moeilijk te vertalen
zijn. De in het Engels gebruikte term ‘policy’ heeft ook niet de betekenis en
reikwijdte van het Nederlandse begrip ‘beleid’. In het Engels wordt in
6
hetzelfde kader de term ‘politics’ vaak gebruikt (Toonen, 1994:83). In de
Volgens Toonen (1994:82) is in de jaren zestig en zeventig “een ware kruistocht gevoerd
tegen het ‘foute’ overheidspolitiek (begrotingspolitiek, sociale-, milieu-, personeels-, economische,
etc.) dat moest worden gezuiverd en vervangen door het ‘goede’ overheidsbeleid.”
Theodore Lowi (1972:299) poneerde aanvang jaren zeventig reeds de these dat “policies
determine politics”, waarmee hij niet alleen aandacht vroeg voor de relatie tussen de inhoud
van de politiek, en daarmee samenhangend de soort politieke problemen, en de politieke
besluitvorming, maar eveneens voor het onderscheid tussen ‘policy’ en ‘politics’.
57