Het beleid inzake unieke regionale talen

17
Het beleid inzake unieke regionale talen
seerde houding inzake de minderheden past ook het in 1925 genomen besluit
om het Noordfries een plaats in het lager onderwijs te geven (Steensen,
17
1986: 344-347; Zondergeld, 1978:134). . Het regeringsbesluit is bedoeld
om een verder teruggaan van de Noordfriese taal voor zover mogelijk tegen
te gaan, zo maakt de aanhef van het schrijven, waarin regeringspresident
Adolf Johanssen het besluit van de regering meedeelt, duidelijk (Wenzel,
1993:213). De werkelijke bedoeling had echter minder met de zorg voor het
Noordfries te maken, dan wel met de hiervoor genoemde nationaal-politieke
overwegingen (Steensen, 1986:345). Daarmee vormt een aan het betreffende
beleidssubsysteem in feite externe overweging de voornaamste prikkel om
tot beleid over te gaan.
Het besluit van de regering van Sleeswijk viel overigens niet in goede
aarde in Berlijn, waar de Pruisische minister van onderwijs zich met het oog
op de politieke betekenis van het onderwijsbesluit beklaagde over het feit
dat zijn goedkeuring niet vooraf gevraagd was (Steensen, 1986:346).
In de voor het vak Duits bedoelde uren kunnen in de nieuwe opzet ook
Friese stukken worden gelezen. Friese gedichten kunnen, het liefst op vrijwillige
basis, worden geleerd en er kan aandacht aan grammatica en spelling
van het Fries worden geschonken. In de uren ‘Heimatkunde’ kunnen
verhalen in het Fries verteld worden en enige aandacht aan de Friese
geschiedenis worden geschonken. Onder het vak zingen en tijdens de
godsdienstlessen bestaat eveneens ruimte voor het Fries, zo laat de
regeringspresident weten. Om de aanbevelingen met succes door te kunnen
voeren is de overheid bereid om de onderwijzers die het Fries beheersen
naar het Friese taalgebied over te plaatsen. De geadresseerden worden
gevraagd om binnen vier weken te laten weten waar het Fries nog wordt
gesproken, ergo waar aandacht voor het Fries op de scholen opportuun is en
of de onderwijzers in die gevallen de aanbevelingen daadwerkelijk kunnen
nakomen.
1995:324).
Als het Pruisische Kultusministerium op 14 februari 1928 zijn toestemming geeft voor een
nieuwe regeling van het onderwijs van het Noordfries, gaat dat “Zur Vermeidung von
Mißdeutungen” zonder een openbare bekendmaking. De nieuwe regeling moet verder worden
gezien als “Pflege heimischer Kultur” en niet als “Minderheits-förderung” (Steensen,
1986:349). Zondergeld (1978:134) spreekt in dit verband ten onrechte over een “zeer
vooruitstrevend beleid” van de zijde van de socialistische Pruisische regering ten aanzien van
de Deense en de Friese minderheid.
Het besluit van 1925 geeft de onderwijzer Albrecht Johannsen aanleiding te spreken over een
“Wendepunkt in dem Kampf um die Erhaltung der Sprache” (Steensen, 1986:341). Zie in
hoofdstuk 5 de uitspraak van G.A. Wumkes ter gelegenheid van de wijziging van de Lager
Onderwijswet van 1920, waaruit een zelfde waardering spreekt voor het belang van de
getroffen regelgeving.
250