Het beleid inzake unieke regionale talen

46
Het Sorbisch in Duitsland
‘Nationalitätenpolitik’, bedoeld voor het twaalfde partijcongres van de SED.
Daarin worden de ‘rijke vruchten’ van het tot dan gevoerde beleid gememoreerd,
maar ook vastgesteld dat het verdere bestaan van de Sorben en
in het bijzonder de Sorbische taal, absoluut in gevaar is (Elle, 1995:237).
De SED is zijn monopoliepositie reeds aan het verliezen als vanaf de
herfst van 1989 overal in de DDR, waaronder in de Lausitz, bijeenkomsten
worden georganiseerd, waarin vertegenwoordigers van de
‘Burgerbeweging’, de oude en nieuwe politieke partijen en maatschappelijke
organisaties samen proberen om met de grootst mogelijke consensus
besluiten over de politieke toekomst van de DDR te nemen. 46
In de door negentien personen uit kringen van de Sorbische intelligentsia
ondertekende uitnodiging voor de eerste bijeenkomst van de ‘Sorbische
Volksversammlung’ op 11 november 1989 wordt geconstateerd dat in de
veertig jaar na het totstandkomen van het ‘Gesetz zur Wahrung der Rechte
De politieke crisis waarin de DDR in 1989 verkeert, komt bij de in mei gehouden gemeenteraadsverkiezingen
duidelijk naar voren, als oppositionele kringen niet langer het gebruikelijke
vervalsen van de uitslagen aanvaarden. De feitelijke ondergang van de DDR begint als
Hongarije op 11 september 1989 zijn grens naar Oostenrijk opent en daarmee een vluchtweg
voor de ingezetenen van de DDR creëert. In september hebben vervolgens reeds meer dan
25.000 DDR-burgers de Bondsrepubliek Duitsland bereikt. De op maandagavond in verschillende
steden gehouden demonstraties trekken steeds meer deelnemers. Op 2 oktober
demonstreren in Leipzig 20.000 mensen voor een hervorming van de DDR, een week later
bevinden zich in dezelfde stad reeds 70.000 mensen op straat. Op 4 oktober roepen burgerbewegingen
als ‘Initiative Frieden und Menschenrechte’, ‘Neues Forum’, ‘Demokratie
jetzt’ en ‘Demokratischer Aufbruch’, tot het houden van vrije verkiezingen op. In het vervolg
daarop vinden wekelijks bijeenkomsten van de zogenaamde contactgroep van die groeperingen
plaats, welke vanaf 7 december 1989 aan de ‘Runde Tisch’ bijeenkomen. De ‘Ronde
Tafel’ vormt het begin van directe invloed van de nieuwe oppositionele organisaties op het
overheidsbeleid. Aan de gesprekken aan de ‘Ronde Tafel’ wordt behalve door de nieuwe
oppositionele groeperingen deelgenomen door de blokpartijen, de SED, de Freier Deutscher
Gewerkschaftsbund en de Vereinigung der gegenseitigen Bauernhilfe (Weber, 1993:102-
109).
Oud-bondspresident Von Weizsäcker (1997:361-363) illustreert in zijn memoires de in de
loop van de gebeurtenissen in 1989 veranderende opvattingen in de DDR aan de hand van de
door de protesterende menigte meegevoerde spandoekleuzen. In eerste instantie is de
vereniging met de Bondsrepubliek niet aan de orde. Daarvan is eerst sprake als vanaf medio
november in Leipzig de leuze “Deutschland einig Vaterland” steeds luider wordt. Voordat
Hongarije besluit zijn grenzen te openen, valt te lezen: “Reisefreiheit statt Massenflucht”. Na
het bezoek van de Russische leider Michael Gorbatschov aan de veertigjarige DDR op 7
oktober zijn onder meer de volgende leuzen te lezen: “Wir sind das Volk”, “Keine Gewalt”
en “Wir bleiben hier”. Wanneer Egon Krenz het roer op 18 oktober van Erich Honecker
overneemt, valt onder meer te lezen: “Unbekrenzte Freiheit”, “Blumen statt Krenze”.
“Rechtssicherheit spart Staatssicherheit” en “Das Volk sind wir-Gehen sollt ihr”. Nadat de
Muur op 9 november gevallen is wordt er gedemonstreerd met leuzen als: “Kein Ausverkauf
der DDR” en “Wir lassen uns nicht BRDigen”, om vervolgens over te gaan op “Wir sind ein
Volk” en “Deutschland einig Vaterland”.
317