Het beleid inzake unieke regionale talen

163
Het Sorbisch in Duitsland
maken met de reeds in het ‘Eenwordingsverdrag’ overeengekomen
juridische grondslag, die mee het resultaat is van een succesvolle Sorbische
interventie, als met het door de Bondsrepubliek gevoerde verdere
minderhedenbeleid. Evenals in de geschiedenis eerder het geval is geweest,
wordt het beleid ten aanzien van de autochtone minderheid, zoals die in
Duitsland leeft, mede, of zelfs vooral, gebaseerd op de buitenlandse politiek
van Duitsland inzake met name de Duitstalige minderheden in Oost- en
Zuid-Europa. Dat was reeds het geval toen in de Weimarer Grondwet een
artikel met betrekking tot de minderheden werd opgenomen. En de na de
Tweede Wereldoorlog ontwikkelde houding tegenover de Deenstalige
minderheid in Zuid-Sleeswijk heeft alles te maken met de aanwezigheid van
een Duitstalige minderheid in het Deense Noord- Sleeswijk.
Ook de bijdragen van de Domowina aan de beleidsontwikkeling staan niet
los van het verleden, zoals onder meer blijkt wanneer het om de
samenstelling van de stichtingsraad gaat. Het op historische gronden
beargumenteerde voorstel om de stichtingsraad met twee adviserende leden
uit Polen, respectievelijk Tsjechië, uit te breiden, vindt echter geen
weerklank bij de overheidsactoren. De Sorbische zeggenschap blijft in de
nieuwe opzet relatief beperkt, in die zin dat de financierende overheden de
helft van de leden van de stichtingsraad benoemen en bovendien het laatste
163
woord houden wanneer het om financiële besluiten gaat. Daarmee wordt
concreet gestalte gegeven aan het adagium dat wie betaalt, bepaalt. In de in
1999 besloten definitieve vorm van de Stiftung draagt de Domowina de
Sorbische leden van de stichtingsraad vervolgens niet langer voor. De
Sorbische organisatie noemt dat zelf een beperking van haar politieke rol.
Dat oordeel getuigt niet van een brede opvatting van de door de Domowina
te spelen politieke rol. De gewijzigde statutaire bepaling illustreert de vanuit
het zicht van de overheid problematische vertegenwoordiging van de
Sorben. Formeel wordt de juridische status van de Domowina als een
hinderpaal gezien, maar feitelijk spelen zowel de historie en het
monopolistische karakter van die organisatie een rol.
Daar komt nog iets anders bij. De Domowina is een professionele
organisatie met betaalde werknemers die zich, bij het ontbreken van verdere
vertegenwoordigingen, in vele organen en organisaties als ‘Beroeps-Sorben’
manifesteren. In hoeverre de door hen verwoorde Sorbische belangen
feitelijk gedragen worden door de Sorbische bevolking, of dat er veeleer
sprake is van een met name op de continuïteit van het eigen functioneren
gericht streven, is moeilijk vast te stellen. Wel kan worden geconstateerd dat
Zie de hiervoor gememoreerde opvatting van de door de Stiftung für das sorbische Volk
ingestelde commissie van deskundigen die het verkrijgen van culturele autonomie het
voornaamste doel voor de komende tijd noemt (Tschernokoshewa, 1994:23).
377