Het beleid inzake unieke regionale talen

62
63
64
Het beleid inzake unieke regionale talen
3) Die Sorben haben das recht auf Bewahrung und Förderung der sorbischen
Sprache und Kultur im öffentlichen Leben und ihre Vermittlung in Schulen
und Kindertagesstätten.
4) Im Siedlungsgebiet der Sorben ist die sorbische Sprache in die öffentliche
Beschriftung einzubeziehen. Die sorbische Fahne hat die Farben Blau, Rot,
Weiß.
5) Die Ausgestaltung der Rechte der Sorben regelt ein Gesetz. Dies hat sicherzustellen,
daß in Angelegenheiten der Sorben, insbesondere bei der Gesetzgebung,
sorbische Vertreter mitwirken.” 62
Artikel 25 van de Brandenburgse Grondwet gaat in zijn redactie in grote
lijnen terug op het ontwerp van een parlementaire werkgroep van de
‘Bezirkstages’ van Dresden uit 1990 en is zonder discussie in de nieuwe
Grondwet opgenomen (Pastor, 1997:96-97). Het gebruik van de term
‘gewährleisten’ duidt op een actieve opstelling van de overheid. Anders dan
in de in artikel 5 van de Grondwet van Sleeswijk-Holstein gekozen
benadering, lijkt het in het eerste deel van het eerste lid van artikel 25 van de
Brandenburgse Grondwet niet alleen om een ‘Staatszielbestimmung’ te
gaan, maar ook om een klassiek grondrecht dat gericht is op de bescherming
63
tegen een verdere inbreuk op de situatie en de positie van het Sorbisch. Het
tweede deel van artikel 25 waar geen sprake is van een garanderen, maar
van een bevorderen, heeft daarentegen het karakter van een
64
‘Staatszielbestimmung’. Het noemen van het ‘angestammte
Siedlungsgebiet’ houdt in dat de uitoefening van de genoemde rechten
feitelijk worden beperkt tot in dit geval de Niederlausitz (Lemke, 1998:368).
De in het tweede lid aangegeven grensoverschrijdende culturele
autonomie wordt door Pastor (1997:104) misleidend genoemd in samenhang
met het gebruik van het autonomiebegrip in de DDR-rechtspraak. Het gaat
niet om een traditionele invulling van het autonomiebegrip, maar om het
beleidsdoel van de deelstaat om ervoor te zorgen dat de overheidsbesluiten
Daarnaast kent de Brandenburgse Grondwet in de artikelen 12 en 21 anti-discriminatiebepalingen,
waarbij art. 12 het begrip nationaliteit als een verboden kenmerk kwalificeert. In
de DDR-wetgeving is eerder sprake van “Bürger der DDR sorbischer Nationalität” (Pastor,
1997:96).
De vraag of artikel 25 een individueel recht vertegenwoordigt, kan negatief worden beantwoord.
In feite gaat het om een collectief recht dat alleen door een daartoe gelegitimeerde
vertegenwoordiging van het betreffende volk opgeëist kan worden. Wanneer in het geval van
de door de Domowina (die volgens Duits recht als vereniging niet de Sorben kan vertegenwoordigen,
maar alleen als vertegenwoordiger van zijn ca. 6000 leden kan optreden), en de
Sorbenrat (die alle Sorben in de deelstaat Brandenburg representeert) ingebrachte bezwaren
tegen de in Horno geplande bruinkooldelving, beide klagers niet ontvankelijk verklaard
worden, kan het betreffende grondrecht, voor zover het gaat om het behoud van het grondgebied
van de Sorben, als inhoudsloos aangemerkt worden (Pastor, 1997:100-101).
Zie hoofdstuk 6, noot 10.
328