het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

[105]
mogelijk dat dieren, in opgewonden toestand en vaag bewust van een
zekere verandering in de toestand van hun haren, invloed daarop konden
uitoefenen door herhaalde aanwending van hun aandacht en hun
wil. We hebben namelijk reden te geloven dat de wil in staat is, op een
nu nog duistere manier, de werking van sommige gladde en onwillekeurige
spieren te beïnvloeden, zoals tijdens de peristaltische bewegingen
van de ingewanden en bij het samentrekken van de blaas. We
moeten evenmin de rol over het hoofd zien die variatie en natuurlijke
selectie gespeeld kunnen hebben. Want de mannetjes die erin zijn geslaagd
zich zo afschrikwekkend mogelijk voor te doen, zullen, als hun
rivalen of andere vijanden tenminste niet overweldigend sterk waren,
in vergelijking met andere mannetjes gemiddeld meer nakomelingen
hebben gekregen, aan wie ze hun kenmerkende eigenschappen hebben
doorgegeven, welke die ook waren en hoe die ook voor het eerst
werden verworven.
Het opzwellen van het lichaam en andere middelen om een vijand angst in te
boezemen
Bepaalde amfibieën en reptielen die óf geen stekels hebben om op te
zetten, óf geen spieren waarmee die zouden kunnen worden opgezet,
maken hun lichaam groter door het inademen van lucht, zodra ze verontrust
of kwaad zijn. Het is algemeen bekend dat dit het geval is bij
padden en kikkers. Deze laatste blaast zich in de fabel van Aesopus ‘De
os en de kikker’ uit ijdelheid en afgunst op tot hij barst. Deze activiteit
moet in de alleroudste tijden al zijn waargenomen, want volgens de
heer Hensleigh Wedgwood 21 wordt in alle Europese talen met het
woord ‘pad’ de gewoonte van het opzwellen uitgedrukt. Het is in de
dierentuin bij een paar exotische soorten waargenomen en Dr. Günther
meent dat het bij die soorten algemeen is. Op grond van analoge
voorbeelden mogen we zeggen dat het oorspronkelijke doel vermoedelijk
is geweest om tegenover een vijand het lichaam zo groot en
angstaanjagend mogelijk te doen lijken. Op deze manier wordt echter
een tweede, wellicht belangrijker voordeel verkregen. Wanneer een
kikker wordt gepakt door een slang, zijn grootste vijand, dan vergroot
hij zichzelf wonderbaarlijk; en Dr. Günther heeft me verteld dat als de
slang klein is, de kikker niet kan worden doorgeslikt, zodat die aan de
verzwelging ontsnapt.
Kameleons en sommige andere hagedissen zwellen op als ze kwaad
21. Dictionary of English Etymology, p. 403.
manieren waarop dieren hfst.iv