het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

hfst.xi1 verbazing
verkoudheid, permanent of tijdelijk gesloten buis van Eustachius is
het gehoor aangetast, maar dat kan misschien verklaard worden door
de opeenhoping van slijm in de buis en het daaropvolgende buitensluiten
van lucht. We mogen daarom concluderen dat bij verbazing
de mond niet wordt geopend om de geluiden beter te kunnen horen,
niettegenstaande het feit dat de meeste dove mensen hun mond
openhouden.
Elke plotselinge emotie, ook verbazing, versnelt de werking van
het hart en tegelijkertijd de ademhaling. Nu kunnen we, zoals Gratiolet
7 opmerkt en zoals ook ik meen dat het geval is, veel geluidlozer
door de open mond ademen dan door de neus. Als we dus nauwlettend
naar een of ander geluid willen luisteren, houden we op met ademen,
of ademen we zo stil mogelijk door onze geopende mond, terwijl
we tegelijkertijd ons lichaam bewegingloos houden. Een van mijn
zoons was ’s nachts wakker geworden door een geluid, een situatie die
natuurlijk tot grote oplettendheid leidde, en na een paar minuten
merkte hij dat zijn mond wijd openstond. Hij realiseerde zich toen dat
hij hem had geopend om zo stil mogelijk te kunnen ademen. Dit idee
wordt ondersteund door het feit dat bij honden het omgekeerde
plaatsvindt. Een hond die na een inspanning of op een warme dag ligt
te hijgen, ademt luid, maar als plotseling zijn aandacht wordt gewekt,
zet hij direct zijn oren op om te luisteren, doet zijn bek dicht en ademt
kalm, omdat hij daartoe in staat is, door zijn neus.
Wanneer de aandacht gedurende een langere tijd zeer geconcentreerd
op een voorwerp of een persoon gericht blijft, worden alle lichaamsorganen
vergeten en veronachtzaamd 8 , en aangezien de hoeveelheid
zenuwenergie van elk individu beperkt is, wordt er maar
weinig doorgegeven naar de verschillende delen van het lichaam, behalve
naar het gedeelte dat op dat moment zeer actief is. Daarom hebben
veel spieren de neiging te verslappen, en zakken de kaken door
hun eigen gewicht naar beneden. Dit verklaart waarom iemand zijn
onderkaak laat zakken en zijn mond opent als hij verbijsterd is, en ook
misschien als hij minder sterk aangedaan is. Ik heb dit, zoals ik in mijn
notities heb gevonden, bij zeer jonge kinderen waargenomen die
slechts matig verrast waren.
Er is nog een doeltreffende reden om de mond te openen wanneer
we verbaasd zijn, en meer in het bijzonder wanneer we plotseling op-
7. De la Physionomie, 1865, p. 234.
8. Zie over dit onderwerp, Gratiolet, ibid., p. 254.
[284]