het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

hoofdstuk v
Bijzondere gevoelsuitdrukkingen van dieren
Uiteenlopende expressieve bewegingen bij de hond – bij
katten – paarden – herkauwers – apen en het uitdrukken van
vreugde en aanhankelijkheid – en van pijn – woede –
verbazing en panische angst
De hond
Ik heb al beschreven (figuur 5 en figuur 7) hoe een hond eruitziet als
hij met vijandige bedoelingen een andere hond benadert, namelijk
met opgestoken oren, geconcentreerd naar voren gerichte ogen, opstaande
stekelige nek- en rugharen, een opmerkelijk stramme gang en
een omhooggestoken, stijve staart. Wij kennen deze houding zo goed
dat over een nijdig iemand vaak wordt gezegd dat ‘hij al zijn stekels
overeind heeft staan’. Van de bovengenoemde kenmerken behoeven
alleen de stramme gang en omhooggestoken staart nadere bespreking.
Sir C. Bell merkt op 1 dat bij een tijger of een wolf, die plotseling razend
wordt als hij door een oppasser wordt geslagen, “elke spier gespannen
is en de poten een stand van krachtige inspanning aannemen,
klaar om te springen”. Deze gespannenheid van de spieren en de hieruit
voortvloeiende stramme gang zou verklaard kunnen worden met
het beginsel van de geassocieerde gewoonte, want woede heeft steeds
weer geleid tot hevige gevechten en, als gevolg daarvan, tot krachtige
inspanning van alle lichaamsspieren. Het lijkt bovendien redelijk om
aan te nemen dat het spierstelsel een korte voorbereiding, een zekere
mate van innervatie, nodig heeft voordat het met kracht in actie kan
komen. Ik heb dit afgeleid uit mijn persoonlijke gewaarwordingen,
maar ik heb niet kunnen vinden dat het een conclusie is die door fysio -
logen wordt geaccepteerd. Sir J. Paget heeft me echter verteld, dat
1. The Anatomy of Expression, 1844, p. 190.
[116]
[117]