het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

[94]
[95]
manieren waarop dieren hfst.iv
overdwars afgeslepen, zodat ze open zijn, en ze staan op lange, dunne,
flexibele stelen. Wanneer nu de staart snel heen en weer wordt geschud,
dan slaan de holle stekels tegen elkaar en brengen een vreemd
ononderbroken geluid voort, zoals ik hoorde in aanwezigheid van de
heer Bartlett. Het is, denk ik, begrijpelijk waarom stekelvarkens door
modificatie van hun beschermende stekels zijn uitgerust met dit speciale,
geluidproducerende hulpmiddel. Ze zijn nachtdieren, en als ze
een jagend prooidier ruiken of horen, is het zeer voordelig voor hen
als ze in het donker hun vijand kunnen waarschuwen dat ze in de
buurt zijn en dat ze van gevaarlijke stekels zijn voorzien. Op die manier
kunnen ze aan de aanval ontkomen. Ik wil er nog aan toevoegen,
dat ze zich zo volkomen bewust zijn van de kracht van hun wapen dat
ze, wanneer ze woedend zijn, achteruitlopend zullen aanvallen met
opgerichte, maar nog steeds naar achteren gerichte stekels.
Veel vogels brengen tijdens de balts gevarieerde geluiden voort
door middel van speciaal daartoe aangepaste veren. Opgewonden ooievaars
maken een luid klepperend geluid met hun snavels. Sommige
slangen produceren een knarsend of ratelend geluid. Veel insecten
krassen door het samenwrijven van speciaal daartoe gemodificeerde
gedeeltes van hun harde schilden. Dit gekras is over het algemeen bedoeld
als een seksueel bekoringsmiddel of een lokroep, maar het wordt
eveneens gebruikt om andere emoties tot uitdrukking te brengen. 8 Iedereen
die zich verdiept heeft in bijen, weet dat hun gegons verandert
als ze kwaad zijn, en dat dit dient als een waarschuwing dat er gevaar
bestaat gestoken te worden. Ik heb deze opmerkingen gemaakt, omdat
sommige schrijvers zó veel nadruk hebben gelegd op het feit dat de
stem- en ademhalingsorganen speciaal zijn aangepast voor het uitdrukken
van gevoelens dat het mij raadzaam leek te laten zien dat geluiden
die op een andere manier worden voortgebracht, evengoed hetzelfde
doel kunnen dienen.
Het opzetten van huidaanhangsels
Vrijwel geen enkele expressieve beweging is zo algemeen als het onwillekeurige
opzetten van de haren, veren en andere huidaanhangsels,
want dit komt bij alle leden van drie klassen van de grote gewervelde
dieren voor. Deze aanhangsels worden overeind gezet onder invloed
van prikkels van boosheid of angst, in het bijzonder wanneer beide
8. Ik heb een aantal bijzonderheden over dit onderwerp vermeld in The Descent
of Man, 2 e ed., vol.i, p. 352, 384.