het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

hfst.xii1 blozen
die in min of meer direct verband staan met dit onderwerp. Verscheidene
waarnemers 33 die door hun brede ervaring en kennis uitstekend
in staat zijn een gezond oordeel te vormen, zijn ervan overtuigd dat
een geconcentreerde aandacht op, of bewustheid van (welke laatste
term volgens Sir H. Holland duidelijker is) vrijwel elk lichaamsdeel,
een of andere directe fysieke invloed zal hebben. Dit geldt voor de bewegingen
van de onwillekeurige spieren, en van de willekeurige spieren
wanneer ze onwillekeurig functioneren – voor klierafscheiding,
voor de werking van zintuigen en gewaarwordingen, en zelfs voor de
voeding van lichaamsdelen.
Het is bekend dat de onwillekeurige bewegingen van de hartspier
worden beïnvloed als men er intense aandacht aan besteedt. Gratiolet 34
noemt het voorbeeld van een man, die door het voortdurend in de gaten
houden en tellen van zijn pols, ten slotte een op de zes slagen kon
laten overslaan. Anderzijds vertelde mijn vader mij het geval van een
zorgvuldige waarnemer, die een duidelijke hartafwijking had en daaraan
was gestorven. De man had uitdrukkelijk beweerd dat zijn pols
normaliter uitzonderlijk onregelmatig was, maar dat deze tot zijn grote
teleurstelling steevast regelmatig werd zodra mijn vader de kamer
binnenkwam. Sir Holland 35 merkte op, dat de “invloed op de doorbloeding
van een bepaald lichaamsdeel waarop plotseling en bewust de
aandacht wordt gericht, dikwijls zeer duidelijk en direct waarneembaar
is”. Professor Laycock, die zich bijzonder in dergelijke verschijnselen
36 heeft verdiept, beweert dat “wanneer de aandacht op een of an-
33. In Engeland was Sir H. Holland, naar ik meen, de eerste die in Medical Notes
and Reflections, 1839, p. 64, een beschouwing heeft gegeven over de invloed
van de aandacht van de geest op verschillende lichaamsdelen. Deze verhandeling
verscheen opnieuw, sterk uitgebreid, in Sir H. Hollands Chapters on Mental
Physiology, 1858, p.79, het boek waaruit ik steeds citeer. In bijna dezelfde
periode, evenals later, bediscussieerde Professor Laycock hetzelfde onderwerp:
zie Edinburgh Medical and Surgical Journal, juli 1839, p. 17-22. Zie ook
zijn Treatise on the Nervous Diseases of Women, 1840, p. 110, en Mind and Brain,
vol.ii, 1860, p. 327. Dr. Carpenters ideeën over het mesmerisme hebben een
vrijwel gelijke strekking. De grote fysioloog Müller (Elements of Physiology,
Eng. vertaling, vol.ii, p. 937, p. 1085) behandelde de invloed van de aandacht
op de zintuigen. Sir J. Paget bespreekt in zijn Letters on Surgical Pathology, 1853,
vol.i, p. 39, de invloed van de geest op de voeding van lichaamsdelen; mijn
aanhalingen zijn uit de derde editie, herzien door Professor Turner, 1870, p.
28. Zie verder Gratiolet, De la Phys., p. 283-287.
34. De la Phys., p. 283.
35. Chapters on Mental Physiology, 1858, p. 111.
36. Mind and Brain, vol. ii, 1860, p. 327.
[340]