het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

hfst.ix nadenkendheid
in deze opmerkingen, maar niet de gehele waarheid. Dr. Duchenne
heeft de fronsspier de spier van nadenkendheid genoemd 2 ; maar zonder
een zekere beperking kan deze benaming niet als helemaal juist
worden beschouwd.
Iemand kan zeer diep in gedachten zijn verzonken terwijl zijn
voorhoofd glad blijft, maar zodra hij een of ander obstakel in zijn gedachtegang
ontmoet of door iets wordt gestoord, dan trekt er als een
schaduw een frons over zijn voorhoofd. Een zeer hongerig mens kan
intens nadenken over de manier om voedsel te verkrijgen, maar zal
vermoedelijk pas fronsen als hij al denkend of handelend een of andere
moeilijkheid ondervindt, of als hij het verkregen voedsel walgelijk
vindt. Ik heb gemerkt dat vrijwel iedereen direct fronst als hij een
vreemde of onaangename smaak proeft in hetgeen hij eet. Ik vroeg,
zonder mijn bedoeling te verklaren, aan verschillende personen om
nauwkeurig te luisteren naar een zacht kloppend geluid waarvan de
aard en de herkomst bij allen bekend was, en niemand fronste. Maar
een man die zich bij ons voegde en niet begreep wat we daar in diepe
stilte deden, kreeg, hoewel hij niet slechtgehumeurd was, een sterke
frons op zijn voorhoofd toen hem werd gevraagd om te luisteren,
waarna hij zei dat hij absoluut niet begreep wat we wilden. Dr. Piderit
3 , die opmerkingen van dezelfde strekking heeft gepubliceerd,
voegt eraan toe dat stotteraars over het algemeen fronsen bij het spreken
en dat zelfs iemand die iets onbelangrijks doet als het aantrekken
van een laars, zijn voorhoofd fronst als hij merkt dat die te nauw is.
Sommige mensen zijn zo gewend om te fronsen dat alleen het spreken
op zich bijna altijd de wenkbrauwen doet samentrekken.
Mensen van alle rassen fronsen het voorhoofd wanneer ze op een
of andere manier in hun gedachtegang worden gestoord, zo leid ik af
uit de antwoorden die ik heb ontvangen op mijn vragenlijsten. Ik heb
die vragen echter slecht geformuleerd, want ik heb ‘in gepeins verzonken’
verward met ‘verstoord nadenken’. Niettemin is het duidelijk dat
neden en naar elkaar toegetrokken, als een zonneklep tegen het sterke licht;
en dit wordt gedeeltelijk door de fronsspieren tot stand gebracht. Deze beweging
zal vooral nuttig zijn geweest voor de vroege voorouders van de mens,
toen zij hun hoofd rechtop gingen houden. Tot slot: Professor Donders (Archives
of Medicine, ed. L. Beale, 1870, vol. v, p. 34) meent dat de fronsspieren in
werking worden gebracht om de oogbal naar voren te brengen bij het accommoderen,
bedoeld om beter van dichtbij te kunnen zien.
2. Mécanisme de la Physionomie Humaine, Album, légende iii.
3. Mimik und Physiognomik, p. 46.
[223]
[224]