het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

[253]
hoon en uitdaging hfst.x
S.O. Glenie antwoordt: “Wij hebben deze uitdrukking waargenomen
bij de inlanders op Ceylon, maar niet dikwijls.” In Noord-Amerika
ten slotte heeft Dr. Rothrock haar gezien bij enkele wilde indianen en
dikwijls bij een stam die grenst aan de Atnah’s.
Hoewel ongetwijfeld de bovenlip soms alleen aan één kant wordt
opgetrokken bij het honen of uitdagen, weet ik niet of dit altijd het
geval is, omdat het gelaat gewoonlijk halfafgewend en de uitdrukking
vaak kortstondig is. Dat de beweging tot één kant beperkt blijft, is mogelijk
geen essentieel onderdeel van de uitdrukking maar alleen afhankelijk
van de vraag of de juiste spieren in staat zijn om slechts aan één
kant te werken. Ik heb vier personen gevraagd te proberen of ze in
staat waren dit opzettelijk te doen; twee konden alleen de linkerhoektand
ontbloten, één alleen aan de rechterkant, en de vierde aan geen
van beide kanten. Niettemin is het vrijwel zeker dat dezelfde personen,
wanneer ze iemand in ernst hadden uitgedaagd, onbewust hun
hoektand aan één kant, welke kant ook, ontbloot zouden hebben in
de richting van de uitgedaagde persoon. We hebben immers gezien
dat sommige personen die niet opzettelijk hun wenkbrauwen scheef
kunnen trekken, dit toch direct doen als ze door een werkelijke, zij
het onbeduidende oorzaak verdriet ondergaan. Het feit dat het vermogen
om opzettelijk de hoektand aan een kant van het gelaat te ontbloten
zo vaak volledig afwezig is, betekent dat het een zelden gebruikte
en vrijwel doelloze handeling is. Het is inderdaad verbazingwekkend
dat de mens een dergelijk vermogen heeft, of een zekere neiging vertoont
om het te gebruiken, want de heer Sutton heeft bij onze naaste
verwanten, te weten de apen in de Londense dierentuin, nog nooit
een grauwende beweging waargenomen. Hij is er zeker van dat de bavianen
het nooit doen, ook al zijn ze uitgerust met grote hoektanden,
maar dat ze altijd alle tanden ontbloten als ze razend zijn en klaar staan
om aan te vallen. Of de hoektanden van volwassen mensapenmannetjes,
die veel groter zijn dan die van de vrouwtjes, ook worden ontbloot
voor het gevecht begint, is onbekend.
De uitdrukking die hier wordt besproken, hetzij die van speelse
hoon of van een venijnige grauw, is een van de merkwaardigste uitdrukkingen
van de mens. Zij onthult onze dierlijke afstamming, want
geen enkel mens zal proberen zijn hoektanden meer te gebruiken dan
zijn andere tanden, ook al rolt hij met zijn vijand over de grond in een
worsteling op leven en dood en al wil hij hem gaan bijten. Op grond
van onze verwantschap met de mensapen, moeten we zonder aarzeling
aannemen dat bij onze halfmenselijke voorouders de mannen grotere
hoektanden hebben gehad. Zelfs nu worden af en toe mensen ge-