het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

hfst.iv emoties uitdrukken
staart van de Trigonocephalus, het gerasp van de schubben van de Echis
en het uitzetten van het schild van de brilslang, allemaal bevorderlijk
zijn voor hetzelfde doel: zich zo schrikwekkend mogelijk voor te doen
tegenover hun vijanden. 28
In eerste instantie lijkt het een aannemelijke conclusie dat giftige
slangen, zoals de hiervoor genoemde, nooit zouden worden aangevallen
door welke vijand ook, omdat ze al zo goed worden beschermd
door hun giftanden, en het daarom niet nodig zou zijn nog meer angst
op te roepen. Maar dit is allesbehalve het geval, want ze worden overal
ter wereld door allerlei dieren gevangen. Zo is bekend dat in de Verenigde
Staten varkens worden gebruikt voor het schoonmaken van
streken die worden geteisterd door ratelslangen, iets dat zij op zeer
doeltreffende wijze doen. 29 In Engeland worden adders aangevallen en
verslonden door egels. In India worden, zoals ik van Dr. Jerdon heb
gehoord, brilslangen en andere giftige soorten door verscheidene
soorten haviken en door ten minste één zoogdier, de mangoeste, gedood
30 ; en dit gebeurt ook in Zuid-Afrika. Het is daarom geenszins
onmogelijk dat elk geluid of teken waarmee giftige soorten zich direct
kenbaar kunnen maken als gevaarlijk, nuttiger voor hen zou zijn dan
voor de ongevaarlijke soorten, die niet in staat zijn werkelijk letsel toe
te brengen als ze worden aangevallen.
Na al deze informatie over slangen wil ik graag een paar opmerkingen
toevoegen over de manier waarop het geratel van de ratelslang
zich vermoedelijk heeft ontwikkeld. Verschillende dieren, met inbegrip
van enkele hagedissen, krullen hun staart om of trillen ermee als
28. Op grond van de onlangs door mevrouw Barber verzamelde uiteenzettingen
over de gewoonten van de slangen in Zuid-Afrika, weergegeven in de Journal
of the Linnaean Society, en op grond van de verslagen van verschillende schrijvers,
bijvoorbeeld van Lawson over de ratelslang in Noord-Amerika, lijkt het
niet onwaarschijnlijk dat het schrikwekkende uiterlijk van slangen en de geluiden
die zij produceren eveneens kunnen dienen bij het bemachtigen van
prooi, doordat ze die kleinere dieren kunnen verlammen, of hypnotiseren,
zoals het soms wordt genoemd.
29. Zie het verslag van Dr. R. Brown in Proc. Zool. Soc., 1871, p. 39. Hij zegt dat
zodra een varken een slang ziet, hij erop afstormt, en dat een slang er onmiddellijk
vandoor gaat bij het zien van een varken.
30. Dr. Günther (Reptiles of British India, p. 340) maakt een aantal opmerkingen
over het vernietigen van brilslangen door de ichneumon (of mangoeste) en,
van jonge brilslangen door boshoenders. Het is bekend dat de pauw ook graag
slangen vangt.
[108]
[109]