het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

hfst.xi1 vrees
panische angst en wanhoop, die hij heeft gezien toen een moordenaar
in Turijn naar de plaats van zijn executie werd gebracht. “Aan beide
kanten van de wagen zat een dienstdoende priester, in het midden zat
de misdadiger zelf. Het was onmogelijk om zonder afgrijzen getuige te
zijn van de toestand van deze armzalige, maar het was, alsof ik werd
aangemoedigd door een of andere vreemde verdwaasdheid, eveneens
onmogelijk om niet naar iemand te staren die zo wild, zo een en al
ontzetting was. Hij leek zo’n vijfendertig jaar oud, was groot en gespierd,
zijn gelaat vertoonde krachtige en woeste trekken. Halfnaakt,
doodsbleek, wanhopig, de ledematen verstijfd van panische angst, met
krampachtig samengeknepen handen en het zweet op zijn gebogen,
samengetrokken voorhoofd, kuste hij onophoudelijk de afbeelding
van onze Verlosser, die op de vóór hem opgehangen vlag was geschilderd,
maar met een onbeheerstheid en wanhoop, waar niets dat ooit
op het toneel is vertoond, ook maar enig idee van kan geven.”
Ik wil hier nog één ander voorbeeld aan toevoegen, ter illu stratie
van een man die volkomen gesloopt is door panische angst. De wrede
moordenaar van twee personen was in het ziekenhuis opgenomen,
omdat men ten onrechte had gemeend dat hij zichzelf had vergiftigd.
Dr. W. Ogle sloeg hem nauwkeurig gade, toen hij de volgende morgen
geboeid werd en door de politie werd meegenomen. Hij was extreem
bleek, en zijn uitputting was zo hevig dat hij nauwelijks in staat
was zichzelf aan te kleden. Zijn huid was nat van het zweet, en hij liet
zijn oogleden en hoofd zo ver afhangen dat het onmogelijk was zelfs
maar een glimp van zijn ogen te zien. Zijn onderkaak was naar beneden
gezakt, geen enkele gelaatsspier was aangespannen, en Dr. Ogle
was er vrij zeker van dat zijn haar niet overeind stond, want hij had het
van dichtbij bekeken, omdat het geverfd was om niet herkend te worden.
Over de vrees, zoals die door verschillende mensenrassen tot uitdrukking
wordt gebracht, zijn mijn informanten het met elkaar eens,
dat de tekenen daarvan gelijk zijn aan die van Europeanen. Ze worden
in versterkte mate getoond door de Hindoestanen en de inwoners van
Ceylon. De heer Geach zag hoe doodsbange Maleiers verbleekten en
beefden; en de heer Brough Smyth zegt dat een Au stralische inboorling
die “in een bepaalde situatie doodsbang was geworden, en een gelaatskleur
kreeg die zo dicht in de buurt kwam van wat wij bleekheid
noemen als maar voorstelbaar was in het geval van een zeer zwarte
man”. De heer Dyson Lacey heeft gezien dat een Australiër extreme
angst toonde door een zenuwachtig trillen van de handen, voeten en
lippen, en door het zweet op zijn huid. Veel primitieve volken onder-
[294]
[295]