het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

hfst.viii lachen
naar gematigd lachen, naar een brede glimlach, naar een beminnelijke
glimlach en naar het uitdrukken van pure vrolijkheid. Vaak wordt tijdens
uitbundig lachen het hele lichaam achteruit gegooid en heen en
weer geschud, of min of meer krampachtig samengetrokken. De
ademhaling is zeer onregelmatig, het hoofd en het gelaat raken verzadigd
met bloed, de aders zijn uitgezet, en de circulaire oogspieren
worden krampachtig aangespannen om de ogen te beschermen. Tranen
worden vrijelijk geplengd. Zoals eerder opgemerkt, is het hierdoor
nauwelijks mogelijk een verschil aan te wijzen tussen het betraande
gelaat van iemand na een aanval van uitbundig lachen of na
een bittere huilbui. 15 Het is vermoedelijk toe te schrijven aan de grote
gelijkvormigheid van de krampachtige bewegingen die door deze
zeer verschillende emoties worden veroorzaakt, dat hysterische patiënten
afwisselend heftig huilen en lachen, en dat jonge kinderen
soms plotseling van de ene stemming in de andere vervallen. De heer
Swinhoe deelde me mee dat hij vaak heeft gezien dat Chinezen, wanneer
ze veel verdriet hebben, in hysterisch gelach uitbarsten.
Ik wilde graag weten of de meeste mensenrassen hun tranen ongeremd
laten vloeien als ze uitbundig lachen, en ik vernam van mijn correspondenten
dat dit het geval is. Een van de voorbeelden werd waargenomen
bij de Hindoestanen, die zelf vertelden dat het dikwijls
voorkwam. Hetzelfde geldt voor de Chinezen. De vrouwen van een
wilde Maleise stam op het schiereiland Malakka storten soms tranen als
ze hartelijk lachen, hoewel ze dit zelden doen. Bij de Dajaks op Borneo
moet het regelmatig het geval zijn, althans bij vrouwen, want ik
hoorde van de radja C. Brooke dat ze dikwijls de uitdrukking “we
maakten bijna tranen van het lachen” gebruiken. De Australische inboorlingen
drukken hun emoties ongedwongen uit en ze worden
door mijn correspondenten beschreven als mensen die uit vreugde
rondspringen, in hun handen klappen en vaak bulderen van het lachen.
Niet minder dan vier waarnemers hebben gezien dat in dergelijke
situaties hun ogen zich vulden met tranen, terwijl die in één geval
over hun wangen rolden. De heer Bulmer, een zendeling in een afgelegen
deel van Victoria, merkt op “dat ze een scherp gevoel voor het
absurde hebben; ze zijn uitstekende imitators en als het een van hen
15. Sir J. Reynolds merkt op (Discourses, xii, p. 100): “Het is merkwaardig om te
zien, maar het is absoluut waar, dat de uitersten van tegengestelde gevoelsuitbar
stingen met zeer weinig variatie tot uitdrukking worden gebracht door dezelfde
handeling.” Als voorbeeld noemt hij de uitzinnige vreugde van de Bacchanten
en het verdriet van Maria Magdalena.
[209]