het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

[188]
[189]
gevoelsuitdrukking van verdriet: hfst.vii
de heer Geach merkte op, dat deze “vreemd was, en veel leek op de
uitdrukking van een persoon die gaat huilen om een of ander verlies”.
In India ontdekte de heer H. Erskine dat de inheemse bevolking
deze uitdrukking goed kende, en de heer J. Scott van de Botanische
Tuinen in Calcutta was zo attent mij een beschrijving te sturen van
twee gevallen. Hij observeerde enige tijd, zonder gezien te worden,
een zeer jonge Dhangar-vrouw uit Nagpore, echtgenote van een van
de tuinmannen, die haar op sterven liggende baby verzorgde. Hij kon
duidelijk de opgetrokken binneneinden van de wenkbrauwen, de afhangende
oogleden, het in het midden gerimpelde voorhoofd, de
enigszins geopende mond met de sterk naar beneden getrokken
mondhoeken zien. Hij kwam daarna van achter zijn scherm van planten
vandaan en sprak tegen de arme vrouw, die opsprong, in bittere
tranen uitbarstte en hem smeekte haar baby te genezen. Het tweede
geval was dat van een Hindoestaanse man die door ziekte en armoede
was gedwongen zijn favoriete geit te verkopen. Nadat hij het geld had
ontvangen, keek hij beurtelings naar het geld in zijn hand en naar de
geit, alsof hij aarzelde of hij het niet zou teruggeven. Hij ging naar de
geit, die al was vastgebonden om meegevoerd te worden; het dier
richtte zich op en likte zijn handen. Toen gleden zijn ogen van links
naar rechts, “zijn mond was gedeeltelijk gesloten en de hoeken waren
onmiskenbaar naar beneden getrokken”. Ten slotte scheen de man het
besluit te nemen dat hij van zijn geit moest scheiden, waarna de wenkbrauwen,
volgens de waarneming van de heer Scott, een beetje schuin
gingen staan, met de kenmerkende bult of zwelling aan de binnenste
einden, evenwel zonder rimpels op het voorhoofd. De man stond zo
gedurende een minuut, slaakte een diepe zucht, barstte in tranen uit,
hief beide handen op, zegende de geit, draaide zich om en liep weg,
zonder nog eenmaal om te kijken.
Over de oorzaak van de schuine stand van de wenkbrauwen bij lijden
Gedurende verscheidene jaren kwam geen enkele uitdrukking mij zo
volslagen verwarrend voor als die, welke wij hier gaan bespreken.
Door welke oorzaak worden bij verdriet of ongerustheid alleen de
middelste fasciae van de voorhoofdsspier en de circulaire oogspieren
samengetrokken? We hebben hier te maken met een ingewikkelde
beweging die alleen tot doel heeft verdriet uit te drukken; toch is het
een betrekkelijk zeldzame uitdrukking die vaak over het hoofd wordt
gezien. Ik geloof dat de verklaring niet zo moeilijk is als zij in eerste instantie
lijkt. Dr. Duchenne laat een foto zien van de eerdergenoemde
jongeman die, omhoogkijkend naar een sterk verlicht oppervlak, on-