het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

[315]
[316]
blozen hfst.xii1
van een beroemde schilder, dat bij een meisje dat met tegenzin had
toegegeven model te staan, de borstkas, schouders, armen en de rest
van het lichaam rood werden toen ze zich voor het eerst had ontkleed.
Het is nogal vreemd dat in de meeste gevallen alleen het gelaat, de
oren en de hals rood worden, aangezien het hele lichaamsoppervlak
dikwijls tintelt en warm wordt. Dit lijkt hoofdzakelijk af te hangen van
het feit dat het gelaat en het eraan grenzende huidoppervlak meestal
worden blootgesteld aan de lucht, aan zonlicht en aan temperatuurwisselingen,
waardoor de kleine slagaderen niet alleen de gewoonte
hebben verworven om snel wijder of nauwer te worden, maar dat ze
ook bijzonder ontwikkeld schijnen te zijn in vergelijking met andere
delen van het lichaamsoppervlak. 9 Het is vermoedelijk om dezelfde reden,
zo hebben de heer Moreau en Dr. Burgess opgemerkt, dat het gelaat
zo makkelijk rood wordt onder verschillende omstandigheden,
zoals bij een koortsaanval, gewone warmte, hevige inspanning, woede,
een lichte klap, enzovoort, en dat het zo makkelijk bleek wordt
door koude of vrees, en vlekkerig tijdens de zwangerschap. Verder is
het gelaat bijzonder gevoelig voor aantasting door huidziekten, pokken,
belroos, enzovoort. Dit standpunt wordt ondersteund door het
feit dat mensen van bepaalde rassen, die gewoon zijn bijna naakt te lopen,
vaak blozen op hun armen en borstkas, en zelfs tot onder hun
middel. Een dame die sterk bloost, vertelde aan Dr. Crichton Browne
dat wanneer zij zich schaamt of opwindt, haar gelaat, hals, polsen en
handen rood worden – dat wil zeggen alle onbedekte delen van haar
huid. Niettemin kan worden betwijfeld of de gebruikelijke onbedektheid
van de huid van het gelaat en de hals, en het erdoor ontstane vermogen
te reageren op allerlei soorten prikkels, op zich voldoende is
om te kunnen verklaren dat bij Engelse vrouwen deze lichaamsgedeelten
een veel sterkere neiging vertonen rood te worden dan andere delen.
Want de handen zijn goed voorzien van zenuwen en kleine vaten,
en worden even vaak aan de lucht blootgesteld als het gelaat of de hals,
en toch blozen handen zelden. We zullen zo dadelijk zien, dat het feit
dat de geestelijke aandacht veel vaker en serieuzer gericht is geweest
op het gelaat dan op welk ander lichaamsdeel ook, vermoedelijk een
bevredigende verklaring kan leveren.
Het blozen bij de verschillende mensenrassen
Bij vrijwel alle mensenrassen vullen onder invloed van schaamte de
kleine vaten van het gelaat zich met bloed, hoewel bij de zeer donkere
9. Burgess, ibid., pp. 114, 122. Moreau in Lavater, ibid., vol. iv, p. 293.