het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

hfst.viii lachen
beven van de mondhoeken en de buitenkanten van de ooghoeken.
Dit feit wordt algemeen erkend. Het voortdurende trillen van de onderste
oogspieren en de grote jukspieren is kenmerkend voor de vroege
stadia van algehele verlamming. Het gelaat heeft een tevreden en
welwillende uitdrukking. Naarmate de ziekte vordert, worden ook
andere spieren aangetast, maar tot het stadium van volkomen verdwazing
is bereikt, is de overheersende uitdrukking die van krachteloze
welwillendheid.”
Daar bij lachen en breed glimlachen de wangen en de bovenlip
sterk zijn opgetrokken, lijkt de neus korter en krijgt de huid op de
neusrug fijne dwarse rimpels, met aan de zijkanten schuine lijntjes in
de lengterichting. Meestal zijn de voortanden van de bovenkaak te
zien. Er ontstaat een duidelijk getekende neus-lipvouw, die van de
neusvleugels naar de mondhoeken loopt. Bij oude mensen is deze
vouw dikwijls dubbel.
Heldere, sprankelende ogen zijn even kenmerkend voor een tevreden
of plezierige stemming als het terugtrekken van de mondhoeken
en bovenlip met de hierdoor gevormde rimpels. Zelfs bij microcefale
(of kleinschedelige) idioten, die zo dicht bij de lagere organismen staan
dat ze nooit hebben leren spreken, gaan de ogen een beetje stralen als
ze tevreden zijn. 12 Tijdens zeer uitbundig lachen zijn de ogen te zeer
met tranen gevuld om te kunnen sprankelen, maar het beetje vocht dat
bij gematigd lachen of bij glimlachen uit de klieren wordt geperst, kan
de ogen een glans geven. Dit moet echter in het geheel genomen van
ondergeschikt belang zijn, aangezien ze dof worden door verdriet, al
zijn ze in dat geval vaak vochtig. De helderheid schijnt hoofdzakelijk
te ontstaan door de gespannenheid van de ogen 13 , toe te schrijven aan
de contractie van de circulaire oogspieren en aan de druk van de opgetrokken
wangen. Maar volgens Dr. Piderit, die dit punt veel vollediger
heeft besproken dan welke andere auteur ook 14 , zou de gespannenheid
grotendeels te wijten kunnen zijn aan het feit, dat de oogbal met bloed
en andere vloeistoffen wordt gevuld door een versnelling van de
bloedsomloop, die voortvloeit uit de opwinding door het plezier. Hij
wijst verder op de tegenstelling tussen de blik in de ogen van een teringpatiënt
met een snelle bloeds omloop en de blik van iemand met
cholera, aan wie bijna alle lichaamsvochten zijn onttrokken. Elke oorzaak
van het verlagen van de bloedcirculatie doet het oog zijn glans
12. C. Vogt, Mémoire sur les Microcéphales, 1867, p. 21.
13. Sir C. Bell, Anatomy of Expression, p. 133.
14. Mimik und Physiognomik, 1867, pp. 63-67.
[206]