het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

hfst.1 nuttige geassocieerde gewoonten
zenuwenergie ontwikkeld en in bepaalde richtingen gezonden, deels
afhankelijk van de verbinding tussen de zenuwcellen, en deels van gewoonte.
Ook kan, naar het schijnt, de toevoer van zenuwenergie onderbroken
worden. De gevolgen hiervan herkennen wij als expressief.
Dit derde beginsel kan, kortheidshalve, het beginsel van de directe
werking van het zenuwstelsel worden genoemd.
Wat ons eerste beginsel betreft, is het algemeen bekend hoe indrukwekkend
de kracht der gewoonte is. De meest ingewikkelde en moeilijke
bewegingen kunnen na verloop van tijd zonder enige inspanning of
bewuste aandacht worden uitgevoerd. We weten niet zeker hoe het
komt dat gewoonten zo effectief zijn bij het vergemakkelijken van ingewikkelde
bewegingen, maar fysiologen nemen aan 2 “dat het geleidingsvermogen
van de zenuwvezels toeneemt met de frequentie
waarmee zij worden geprikkeld”. Dit geldt voor de zenuwen van beweging
en gewaarwording, evenals voor zenuwen die zijn verbonden
met het denken. Dat er sprake is van een zekere fysieke verandering in
de zenuwcellen of de zenuwen die uit gewoonte worden gebruikt,
kan nauwelijks in twijfel worden getrokken, want anders is het onmogelijk
te begrijpen hoe de aanleg voor bepaalde aangeleerde bewegingen
wordt overgeërfd. Dat deze erfelijk zijn, zien we onder andere aan
enkele gangen van paarden, zoals de korte galop en de telgang – aangezien
zij die niet van nature hebben – aan het blijven staan van jonge
staanders en jonge setters, aan de bijzondere manier waarop sommige
soorten duiven vliegen, enzovoort. Er zijn analoge voorbeelden bij de
mens met betrekking tot de overerving van handigheden of ongewone
gebaren, waarop we binnenkort terugkomen. Voor degenen die de
stapsgewijze evolutie van de soorten aanvaarden, biedt de kolibriepijlstaart
(Macroglossa) een zeer treffend voorbeeld van de perfectie
waarmee de moeilijkste reflexbewegingen doorgegeven kunnen worden.
Kort nadat hij uit zijn cocon is gekomen, wat is te zien aan de
glans op zijn nog onberoerde schubben, staat deze nachtvlinder namelijk
op dezelfde plaats stil in de lucht, terwijl het uitgerolde zuigorgaan,
dat op een lange haar lijkt, in uiterlijk kleine openingen van een bloem
wordt gestoken; en ik geloof dat niemand deze vlinder ooit heeft zien
2. Müller, Elements of Physiology, Eng. vert., vol. ii, p. 939. Zie ook de interessante
gedachten van de heer H. Spencer over ditzelfde onderwerp, en over het
ontstaan van de zenuwen, in zijn Principles of Biology, vol. ii, p. 346; en in zijn
Principles of Psychology, 2 e edit., pp. 511-557.
[30]