het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

[323]
[324]
blozen hfst.xii1
schaam mij en ik bloos om mijn ogen naar U op te slaan, o mijn God.”
In Jesaja (16) vinden wij de woorden: “Ik verberg mijn gelaat niet uit
schaamte.” Seneca (Epistulae XI, 5) zegt “dat de Romeinse toneelspelers
hun hoofd laten hangen, hun ogen naar de grond richten en neergeslagen
houden, maar niet tot blozen in staat zijn tijdens het uitbeelden
van schaamte”. Volgens Macrobius, die leefde in de vijfde eeuw
(Saturnalia VII, 11) “beweren natuurfilosofen dat de natuur, aangegrepen
door schaamte, het bloed als een sluier voor zich uitspreidt, want
we zien vaak dat iemand die bloost, zijn handen voor zijn gelaat
houdt”. Shakespeare (Titus Andronicus, ii, 5) laat Marcus tegen zijn
nicht zeggen: “Ha, nu wend je het gelaat af, diep beschaamd!” Een dame
vertelde me, dat zij in het Lock Hospital een meisje was tegengekomen
dat zij vroeger had gekend, en die een beklagenswaardige verschoppelinge
was geworden. Als iemand naar haar toe ging, verstopte
het arme schepsel haar gelaat onder de lakens en kon niet worden
overgehaald eronder vandaan te komen. Kleine kinderen die verlegen
of beschaamd zijn, wenden vaak het hoofd af en verbergen, al staande,
hun gelaat in de rok van hun moeder of verstoppen hun gelaat in moeders
schoot.
Geestelijke verwarring
Bij de meeste mensen zijn de geestelijke vermogens tijdens hevig blozen
verward. Dit is te herkennen aan een gewone uitdrukking als ‘zij
was volledig in de war’. Mensen in een dergelijke toestand verliezen
hun tegenwoordigheid van geest en maken vreemde misplaatste opmerkingen.
Ze zijn vaak ontredderd, stotteren en maken onbeholpen
bewegingen of vreemde grimassen. In bepaalde gevallen zijn er onwillekeurige
trillingen van sommige gelaatsspieren te zien. Een jongedame
die overmatig bloost, vertelde me dat zij op zulke momenten niet
eens weet wat ze zegt. Toen men haar voorlegde dat dit misschien te
wijten was aan het feit, dat ze zich bewust was dat haar blozen werd
opgemerkt, antwoordde zij dat dit niet het geval kon zijn, “omdat zij
soms even verdwaasd was wanneer zij in haar eigen kamer als gevolg
van een of andere gedachte bloosde”.
Ik wil nu een voorbeeld geven van de uitzonderlijke geestelijke
verwarring waarvoor sommige gevoelige mensen vatbaar zijn. Een
heer, op wie ik kan vertrouwen, verzekerde mij dat hij ooggetuige is
geweest van het volgende voorval. Er werd een klein diner gegeven
ter ere van een uitzonderlijk verlegen man die, toen hij opstond om te
bedanken, een kennelijk van buiten geleerde speech afstak in volledige
stilte, zonder één woord te uiten. Maar hij gedroeg zich alsof hij met