15.09.2013 Views

het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

[14]<br />

inleiding<br />

thod<strong>en</strong> buit<strong>en</strong>gewoon nuttig zijn. In de eerste plaats: <strong>het</strong> observer<strong>en</strong><br />

<strong>van</strong> zeer jonge kinder<strong>en</strong>, want zij ton<strong>en</strong>, zoals Sir C. Bell opmerkt,<br />

hun <strong>emoties</strong> “uitzonderlijk krachtig”, terwijl sommige uitdrukking<strong>en</strong><br />

in ons latere lev<strong>en</strong> “de zuivere <strong>en</strong> e<strong>en</strong>voudige bron, waaruit ze in de<br />

babytijd zijn ontsprong<strong>en</strong>, hebb<strong>en</strong> verlor<strong>en</strong>”. 18<br />

In de tweede plaats viel <strong>het</strong> mij in dat geestelijk gestoord<strong>en</strong> onderzocht<br />

zoud<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong>, omdat zij onderhevig zijn aan hevige<br />

gevoelsuitbarsting<strong>en</strong> die zij de vrije loop lat<strong>en</strong>. Omdat ik zelf ge<strong>en</strong><br />

kans zag dit te do<strong>en</strong>, richtte ik me tot Dr. Maudsley. Van hem ontving<br />

ik e<strong>en</strong> introductie voor Dr. J. Crichton Browne, die de leiding heeft<br />

over e<strong>en</strong> groot krankzinnig<strong>en</strong>gesticht in de buurt <strong>van</strong> Wakefield, <strong>en</strong><br />

die zich, zoals ik ontdekte, al met <strong>het</strong> onderwerp had beziggehoud<strong>en</strong>.<br />

Deze uitstek<strong>en</strong>de waarnemer heeft mij met onvermoeibare vri<strong>en</strong>delijkheid<br />

uitgebreide aantek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> <strong>en</strong> beschrijving<strong>en</strong> gestuurd, op allerlei<br />

punt<strong>en</strong> voorzi<strong>en</strong> <strong>van</strong> waardevolle suggesties, <strong>en</strong> ik kan de waarde<br />

<strong>van</strong> zijn behulpzaamheid nauwelijks te hoog schatt<strong>en</strong>. Ook b<strong>en</strong> ik de<br />

heer Patrick Nicol <strong>van</strong> <strong>het</strong> krankzinnig<strong>en</strong>gesticht in Sussex dankbaar,<br />

omdat hij zo vri<strong>en</strong>delijk was mij e<strong>en</strong> interessante uite<strong>en</strong>zetting te gev<strong>en</strong><br />

over twee of drie punt<strong>en</strong>.<br />

T<strong>en</strong> derde heeft Dr. Duch<strong>en</strong>ne, zoals we al hebb<strong>en</strong> gezi<strong>en</strong>, met<br />

elektriciteit bepaalde spier<strong>en</strong> geprikkeld in <strong>het</strong> gelaat <strong>van</strong> e<strong>en</strong> oude<br />

man, wi<strong>en</strong>s huid weinig gevoelig was, waardoor allerlei uitdrukking<strong>en</strong><br />

werd<strong>en</strong> opgewekt, die hij heeft gefotografeerd <strong>en</strong> op groot formaat<br />

heeft afgedrukt. Gelukkig kwam ik op <strong>het</strong> idee aan ruim twintig<br />

ontwikkelde <strong>m<strong>en</strong>s</strong><strong>en</strong>, <strong>van</strong> uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>de leeftijd<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>van</strong> beide geslacht<strong>en</strong>,<br />

verschill<strong>en</strong>de <strong>van</strong> de beste foto’s te lat<strong>en</strong> zi<strong>en</strong>, zonder <strong>en</strong>ige<br />

uitleg te gev<strong>en</strong>. Bij elke foto vroeg ik hun door welke mogelijke<br />

emotie of gevoel<strong>en</strong>s de oude man geagiteerd zou zijn, waarna ik de<br />

antwoord<strong>en</strong> opschreef in de door h<strong>en</strong> gebruikte woord<strong>en</strong>. Verscheid<strong>en</strong>e<br />

uitdrukking<strong>en</strong> werd<strong>en</strong> door <strong>bij</strong>na iedere<strong>en</strong> direct herk<strong>en</strong>d, ook<br />

al werd<strong>en</strong> ze niet in precies dezelfde bewoording<strong>en</strong> weergegev<strong>en</strong>;<br />

deze woord<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong>, naar ik me<strong>en</strong>, als waarheidsgetrouw word<strong>en</strong><br />

beschouwd <strong>en</strong> ik zal ze hierna weergev<strong>en</strong>. Aan de andere kant werd<strong>en</strong><br />

sommige foto’s zeer uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>d beoordeeld. Deze demonstratie<br />

kwam ook op e<strong>en</strong> andere manier <strong>van</strong> pas: ik raakte er<strong>van</strong> overtuigd<br />

hoe makkelijk we misleid kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> door onze verbeeldingskracht,<br />

want to<strong>en</strong> ik voor <strong>het</strong> eerst Dr. Duch<strong>en</strong>ne’s foto’s bekeek, terwijl<br />

ik gelijktijdig de tekst las <strong>en</strong> dus vernam wat ze moest<strong>en</strong> voorstel-<br />

18. Anatomy of Expression, 3 e edit., p. 198.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!