het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

[68]
het beginsel van de directe hfst.iii
lichaam heeft, is het verdwijnen van de kleur van het haar, dat af en toe
wordt waargenomen na uitzonderlijk grote angst of groot verdriet. Er
is een authentiek geval beschreven van een man in India, die werd
meegenomen naar zijn executieplaats, en waarbij de verandering van
de haarkleur zo snel ging dat deze met het oog waarneembaar was. 1
Een ander duidelijk voorbeeld is dat van het trillen van de spieren,
wat dikwijls bij mensen en bij veel, of de meeste, lagere dieren optreedt.
Het beven heeft geen enkel nut en is vaak juist nadelig, maar
het kan niet zo zijn dat het in het begin totstandkwam met behulp van
de wil, en dat het daarna door associatie met een bepaalde emotie gewoonte
is geworden. Een grote deskundige heeft mij verzekerd dat
jonge kinderen niet beven, maar dat ze stuiptrekkingen krijgen in omstandigheden
die bij volwassenen een heftig beven veroorzaken. Het
bibberen wordt bij verschillende mensen in zeer verschillende mate
opgewekt, en als gevolg van de meest uiteenlopende oorzaken – door
afkoeling van het lichaamsoppervlak, vóór koortsaanvallen, hoewel de
lichaamstemperatuur dan boven normaal is; bij bloedvergiftiging, alcoholdelirium
en andere ziekten; door algemeen krachtsverlies op
hoge leeftijd; door uitputting na overmatige vermoeidheid; door
plaatselijke ernstige verwondingen, zoals brandwonden; en, op een
bijzondere manier, door het inbrengen van een katheter. Van alle
emoties zal angst het snelst bevingen opwekken, maar dat gebeurt af
en toe ook door grote woede of vreugde. Ik herinner me dat ik eens
een jongen zag die net zijn eerste snip in de vlucht had geschoten,
waarna zijn handen zo hevig trilden van vreugde, dat hij enige tijd niet
in staat was zijn geweer opnieuw te laden. Ook heb ik precies zo’n
voorval gehoord van een Australische inboorling aan wie een geweer
was uitgeleend. Prachtige muziek kan door de onbestemde emoties
die erdoor worden opgewekt, bij sommige mensen een rilling langs de
rug teweegbrengen. Bovengenoemde lichamelijke oorzaken en emoties
blijken weinig gemeenschappelijke aspecten te bevatten die het
beven zouden kunnen verklaren. Sir J. Paget, aan wie ik dank ben verschuldigd
voor een aantal van de bovenstaande vermeldingen, heeft
me dan ook meegedeeld dat het onderwerp zeer onbegrepen is. Aangezien
bevingen soms door razernij worden veroorzaakt, lang voordat
er sprake is van uitputting, en aangezien ze soms samengaan met grote
vreugde, schijnt elke krachtige prikkeling van het zenuwstelsel de
1. Zie voor interessante gevallen, verzameld door M.G. Pouchet, in de Revue des
Deux Mondes, 1 januari 1872, p. 79. Een aantal jaren geleden werd een ander
voorbeeld voorgelegd aan de British Association in Belfast.