het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

hfst.x1 en ontkenning
even op te trekken. Van Dr. Adolf Meyer hoorde ik dat ook de Tagals
uit Luçon, in de Filippijnse Archipel, hun hoofd naar achteren gooien
als ze ja zeggen. Volgens de radja Brooke brengen de Dajaks uit Borneo
bij een bevestiging hun wenkbrauwen omhoog, en trekken ze die
bij een ontkenning licht samen, vergezeld van een typische blik in hun
ogen. Professor Gray en zijn vrouw stelden vast dat bij de Arabieren
aan de Nijl het knikken als bevestiging zelden voorkwam, terwijl het
nee schudden nooit werd gebruikt, en zelfs niet eens door hen werd
begrepen. Bij de Eskimo’s 24 betekent een knik ja en een knipoog nee.
De Nieuw-Zeelanders “heffen het hoofd en de kin in plaats van instemmend
te knikken”. 25
Bij Hindoestanen, zo heeft de heer H. Erskine kunnen vaststellen
door het ondervragen van ervaren Europeanen en inlandse heren, variëren
de tekenen van bevestiging en ontkenning – zowel een knik als
het heen en weer schudden wordt soms gebruikt zoals bij ons, maar
het is gebruikelijker een ontkenning uit te drukken door het hoofd
plotseling naar achteren en een beetje opzij te gooien, gelijk met een
klokkend tonggeluid. Wat de betekenis is van het klokkende geluid
dat bij verschillende volken is waargenomen, kan ik niet bedenken.
Een inlander beweerde dat een bevestiging vaak wordt getoond door
het hoofd snel naar links te brengen. Ik vroeg de heer Scott vooral op
dit punt te letten, en hij meent, na herhaalde waarnemingen, dat een
verticale knik door inlanders niet algemeen wordt gebruikt als een bevestiging,
maar dat het hoofd eerst snel naar achteren, hetzij naar links
of naar rechts, wordt gebracht en daarna slechts eenmaal schuin naar
voren wordt gestoten. Deze beweging kan misschien door een minder
nauwkeurige waarnemer zijn beschreven als een heen en weer schudden
van het hoofd. Hij zegt ook dat bij een afwijzing het hoofd meestal
vrijwel rechtop wordt gehouden en verschillende malen wordt geschud.
De heer Bridges deelde me mee dat de inwoners van Vuurland bij
een bevestiging verticaal met hun hoofd knikken, en bij een ontkenning
van links naar rechts. De wilde indianen van Noord-Amerika
hebben, volgens de heer Washington Matthews, het jaknikken en nee
schudden van Europeanen geleerd, maar ze doen dat niet op een natuurlijke
manier. Zij drukken een bevestiging uit “door met de hand
(alle vingers gebogen, behalve de wijsvinger) een kromme lijn te be-
24. Dr. King, Edinburgh Phil. Journal, 1845, p. 313.
25. Tylor, Early History of Mankind, p. 53.
[276]