het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...
het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...
het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
hfst.1 nuttige geassocieerde gewoont<strong>en</strong><br />
De sam<strong>en</strong>trekking <strong>van</strong> de iris (<strong>het</strong> reg<strong>en</strong>boogvlies) <strong>bij</strong> e<strong>en</strong> prikkeling<br />
<strong>van</strong> <strong>het</strong> netvlies door fel licht is e<strong>en</strong> ander voorbeeld <strong>van</strong> e<strong>en</strong> beweging<br />
waar<strong>van</strong> <strong>het</strong> onwaarschijnlijk is, dat zij in <strong>het</strong> begin opzettelijk<br />
werd uitgevoerd <strong>en</strong> daarna door gewoonte zou zijn vastgelegd, want<br />
er is ge<strong>en</strong> <strong>en</strong>kel <strong>dier</strong> bek<strong>en</strong>d waar<strong>bij</strong> de iris onderworp<strong>en</strong> is aan de wil.<br />
In zulke gevall<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> we naar e<strong>en</strong> andere verklaring zoek<strong>en</strong> die<br />
geheel losstaat <strong>van</strong> gewoonte. De verspreiding <strong>van</strong> z<strong>en</strong>uw<strong>en</strong>ergie <strong>van</strong>uit<br />
sterk geprikkelde z<strong>en</strong>uwcell<strong>en</strong> naar andere verwante cell<strong>en</strong>, <strong>bij</strong>voorbeeld<br />
wanneer er fel licht op <strong>het</strong> netvlies valt <strong>en</strong> e<strong>en</strong> nies veroorzaakt,<br />
kan ons misschi<strong>en</strong> help<strong>en</strong> om te begrijp<strong>en</strong> hoe sommige reflexbeweging<strong>en</strong><br />
zijn ontstaan. E<strong>en</strong> dergelijke verspreiding <strong>van</strong> z<strong>en</strong>uw<strong>en</strong>ergie,<br />
die e<strong>en</strong> beweging veroorzaakt gericht op <strong>het</strong> verminder<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> de voornaamste irritatie – zoals <strong>het</strong> sam<strong>en</strong>trekk<strong>en</strong> <strong>van</strong> de iris teg<strong>en</strong>gaat<br />
dat er te veel licht op <strong>het</strong> netvlies valt – kan later misschi<strong>en</strong> zijn<br />
b<strong>en</strong>ut <strong>en</strong> voor dit speciale doel zijn gemodificeerd.<br />
Verder moet word<strong>en</strong> opgemerkt dat reflexbeweging<strong>en</strong> naar alle<br />
waarschijnlijkheid onderhevig zijn aan kleine variaties, ev<strong>en</strong>als alle lichaamsstructur<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> instinct<strong>en</strong>, terwijl elke variatie die heilzaam <strong>en</strong><br />
belangrijk g<strong>en</strong>oeg was, bewaard zal zijn geblev<strong>en</strong> <strong>en</strong> zal zijn doorgegev<strong>en</strong>.<br />
Daarom kunn<strong>en</strong> reflexbeweging<strong>en</strong> die ooit voor één bepaald<br />
doel war<strong>en</strong> bestemd, in e<strong>en</strong> latere tijd t<strong>en</strong> behoeve <strong>van</strong> e<strong>en</strong> ander doel<br />
zijn veranderd, onafhankelijk <strong>van</strong> de wil of de gewoonte. Dergelijke<br />
voorbeeld<strong>en</strong> zijn te vergelijk<strong>en</strong> met wat er, naar wij in alle redelijkheid<br />
mog<strong>en</strong> aannem<strong>en</strong>, met allerlei instinct<strong>en</strong> is gebeurd, want hoewel<br />
sommige zich e<strong>en</strong>voudigweg hebb<strong>en</strong> ontwikkeld door middel <strong>van</strong><br />
langdurig <strong>en</strong> overgeërfd gebruik, hebb<strong>en</strong> andere ingewikkelde instinct<strong>en</strong><br />
zich ontwikkeld met behulp <strong>van</strong> bewaard geblev<strong>en</strong> variant<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> vroegere instinct<strong>en</strong> – dat wil zegg<strong>en</strong> door natuurlijke selectie.<br />
Ik b<strong>en</strong>, hoewel ik me bewust b<strong>en</strong> <strong>van</strong> de onvolledigheid, wat uitvoeriger<br />
ingegaan op <strong>het</strong> verwerv<strong>en</strong> <strong>van</strong> reflexbeweging<strong>en</strong>, omdat zij<br />
vaak word<strong>en</strong> aangevoerd in verband met beweging<strong>en</strong> die onze <strong>emoties</strong><br />
tot uitdrukking br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>. Het is echter noodzakelijk om aan te ton<strong>en</strong><br />
dat t<strong>en</strong> minste sommige er<strong>van</strong> oorspronkelijk verkreg<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong><br />
zijn door middel <strong>van</strong> de wil, ter bevrediging <strong>van</strong> e<strong>en</strong> behoefte of ter<br />
verlichting <strong>van</strong> e<strong>en</strong> onaang<strong>en</strong>ame gewaarwording.<br />
Geassocieerde gewoontebeweging<strong>en</strong> <strong>bij</strong> lagere <strong>dier</strong><strong>en</strong><br />
Ik heb in <strong>het</strong> geval <strong>van</strong> de <strong>m<strong>en</strong>s</strong> al verscheid<strong>en</strong>e voorbeeld<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> beweging<strong>en</strong> die, in associatie met verschill<strong>en</strong>de toestand<strong>en</strong> <strong>van</strong><br />
<strong>het</strong> gemoed of <strong>het</strong> lichaam, nú zinloos zijn maar oorspronkelijk nuttig<br />
war<strong>en</strong> <strong>en</strong> onder bepaalde omstandighed<strong>en</strong> nog steeds nuttig zijn. Aan-<br />
[41]<br />
[42]
Change language