het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

[128]
[129]
bijzondere gevoelsuitdrukkingen: hfst.v
opwinding een onbedwingbare behoefte bestaat aan een of ander soort
beweging, als gevolg van de zenuwenergie die vrijkomt uit het geprikkelde
sensorium; en dat de staart kan worden gekromd of heen en
weer gezwiept, omdat hij vrij hangt en zijn bewegingen de algehele
stand van het lichaam niet hinderen.
Al deze bewegingen zijn volledig tegengesteld aan die van een kat
die zich aanhankelijk toont, en die dan met rechte poten, een licht gebogen
rug, de staart steil omhoog en de oren opgericht, met zijn wangen
en flanken langs zijn baas of bazin strijkt. De behoefte om langs iets
te strijken is bij katten in een dergelijke stemming zo groot, dat men ze
vaak ziet schuren tegen de poten van een stoel of een tafel, of tegen de
deurpost. Evenals bij honden is de manier om aanhankelijkheid te uiten
vermoedelijk ontstaan door associatie met de moederlijke verzorging
en liefkozing van de jongen, en misschien ook uit het onderlinge
liefkozen en spelen van de jongen zelf. Ik heb reeds een ander, totaal
verschillend gebaar besproken waarmee genoegen wordt uitgedrukt,
namelijk de vreemde manier waarop jonge en zelfs oude katten in een
tevreden stemming afwisselend hun voorpoten uitsteken met gespreide
tenen, alsof ze tegen de tepels van hun moeder trappelen om te gaan
zuigen. Deze gewoonte is in zoverre analoog aan die van het strijken
langs een voorwerp, dat beide duidelijk zijn ontleend aan handelingen
die worden uitgevoerd tijdens de zoogperiode. Ik kan niet zeggen
waarom katten hun aanhankelijkheid veel vaker kenbaar maken door
tegen iets aan te strijken dan honden, al vinden laatstgenoemde het
heerlijk hun baas aan te raken. Ook weet ik niet waarom katten alleen
af en toe de handen van een vertrouwd persoon likken, terwijl honden
dat altijd doen. Katten likken hun vacht veel vaker schoon dan honden,
terwijl de tong van een kat veel minder geschikt lijkt voor deze
arbeid dan de langere, beweeglijker tong van een hond.
Katten die bang zijn, staan hoog op de poten en krommen hun rug
op een zeer bekende en dwaze manier. Ze blazen, sissen, of grommen.
De haren over het hele lichaam, en vooral die van de staart, gaan overeind
staan. In de door mijzelf waargenomen gevallen stond het beginstuk
van de staart omhoog en werd het uiteinde naar de ene of de andere
kant gezet, maar soms wordt de staart (zie figuur 15) maar een
beetje opgeheven en is hij bijna helemaal gekromd. De oren worden
achteruitgetrokken en de tanden ontbloot. Als twee jonge katjes met
elkaar spelen, probeert het ene dier vaak het andere op die manier
bang te maken. Uit hetgeen we in eerdere hoofdstukken hebben gezien,
zijn bovengenoemde gevoelsuitingen te begrijpen, behalve de
extreme kromming van de rug. Ik ben geneigd te geloven dat, zoals