het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

[267]
hulpeloosheid: hfst.x1
een uitzonderlijk gebaar. Als zij ongeduldig op iets wacht, steekt zij
haar handje uit en wrijft snel met haar duim tegen de wijsvinger en de
middelvinger; en dit zelfde gebaar werd onder gelijke omstandigheden
vaak door de grootvader gemaakt.
De tweede dochter van deze heer haalde ook haar schouders op
toen ze jonger dan achttien maanden was en staakte daarna de gewoonte.
Het is natuurlijk mogelijk dat ze haar oudere zusje heeft nagebootst,
maar die ging er mee door nadat haar zusje de gewoonte was
kwijtgeraakt. Ze leek eerst minder op haar Parijse grootvader dan haar
zusje, toen die dezelfde leeftijd had, maar nu lijkt ze meer op hem.
Ook zij heeft tot op heden de bijzondere gewoonte om als ze ongeduldig
is, haar duim en twee van haar vingers tegen elkaar te wrijven.
Wat dit laatste betreft hebben we een goed voorbeeld, zoals al in
een eerder hoofdstuk genoemd, van de erfelijkheid van een aanwensel
of een gebaar, want ik vermoed dat niemand een dergelijke bijzondere
gewoonte, die eigen was aan de grootvader en aan zijn twee kleinkinderen
die hem nooit hadden gezien, zal toeschrijven aan zuiver toeval.
Als we letten op de omstandigheden in verband met het schouderophalen
van de kinderen, dan kan men nauwelijks betwijfelen dat zij
de gewoonte van hun Franse voorouder hebben geërfd, ook al hebben
ze slechts een kwart Frans bloed in hun aderen en ook al trekt hun
grootvader niet vaak zijn schouders op. Hoewel het feit interessant is,
is het niet erg ongewoon dat deze kinderen tijdens hun vroege jeugd
een geërfde gewoonte vertonen die ze later weer staken, want ook bij
veel soorten dieren komt het regelmatig voor, dat bepaalde eigenschappen
die een zekere periode door de jongen worden getoond,
daarna weer verloren gaan.
Aangezien het mij tegelijkertijd zeer onwaarschijnlijk voorkwam
dat een dergelijk ingewikkeld gebaar als het ophalen van de schouders,
in combinatie met de daarbijbehorende bewegingen, aangeboren zou
zijn, wilde ik graag achterhalen of ook de blinde en dove Laura
Bridgman deze gewoonte had, daar zij die ze niet geleerd zou kunnen
hebben door nabootsing. Via Dr. Innes vernam ik van een dame die
haar onlangs had verzorgd, dat zij inderdaad op precies dezelfde manier
als andere mensen onder dezelfde omstandigheden de schouders
ophaalt, de ellebogen naar binnendraait en de wenkbrauwen optrekt.
Verder wilde ik graag weten of dit gebaar door de verschillende mensenrassen
wordt uitgevoerd, vooral door volken die niet veel contact
met Europeanen hebben gehad. We zullen zien dat zij dat doen, maar
het blijkt dat het gebaar soms beperkt blijft tot niet meer dan het omhoog
brengen of ophalen van de schouders, zonder enige andere beweging.