het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

hfst.vii schuine wenkbrauwen
deze laatste activiteit doet verticale plooien ontstaan, waardoor het
buitenste, naar beneden getrokken gedeelte van de voorhoofdshuid
wordt gescheiden van het middelste, naar boven getrokken gedeelte.
De verbinding van deze verticale plooien met de middelste, dwarse
plooien (zie figuur 2 en figuur 3) brengt een tekening op het voorhoofd
teweeg die wel eens is vergeleken met een hoefijzer, maar feitelijk
vormen de plooien drie zijden van een vierkant. Ze zijn vaak opvallend
aanwezig op het voorhoofd van volwassen of bijna volwassen
personen die hun wenkbrauwen in een schuine stand hebben gebracht;
ze zijn echter zelden bij jonge kinderen te zien of er is niet
meer dan een spoor te zien, doordat hun huid zich niet makkelijk rimpelt.
Deze eigenaardige plooien zijn het duidelijkst aanwezig in figuur
3, Plaat II, op het voorhoofd van een jonge vrouw, die in ongewone
mate het vermogen bezit om willekeurig de daartoe benodigde spieren
in werking te stellen. Omdat zij geheel door de poging in beslag
werd genomen toen de foto werd gemaakt, drukt zij in het geheel
geen verdriet uit; daarom heb ik alleen het voorhoofd getoond. Figuur
ik in dit boek een gelijk standpunt in over de werking van de corrugator supercilii,
orbicularis, pyramidalis nasi en frontalis (de fronsspier van de wenkbrauwen,
de circulaire oogspier, de piramidespier van de neus en de voorhoofdsspier).
Dr. Duchenne meent echter, en elke conclusie van hem verdient serieuze
overweging, dat het de fronsspier is, door hem de sourcilier genoemd, die de
binnenhoek van de wenkbrauwen naar boven trekt, en dat deze spier antagonistisch
is met het bovenste en binnenste deel van de circulaire oogspier en
met de piramidespier van de neus (zie Mécanisme de la Phys. Humaine, 1862, folio,
art. V, tekst en figuren 19 tot 29, octavo-uitgave, 1862, p. 43 tekst). Maar
hij geeft toe dat de fronsspier de wenkbrauwen samentrekt, zodat er verticale
plooien (of een frons) boven de basis van de neus ontstaan. Hij meent verder
dat de fronsspier in combinatie met de bovenste oogspier inwerkt op het buitenste
tweederde gedeelte van de wenkbrauw, beide in dit geval tegengesteld
werkend aan de voorhoofdsspier. Ik kan aan de hand van Henle’s tekeningen
(houtsnede, figuur 3) niet begrijpen hoe de fronsspier zou kunnen werken op
de manier, zoals die door Dr. Duchenne is beschreven. Zie over dit onderwerp
ook Professor Donders’ opmerkingen in de Archives of Medicine, 1870,
vol v, p. 34. De heer J. Wood, die bekend staat om zijn nauwgezette onderzoek
naar de spieren van het menselijk lichaam, deelde me mee dat hij gelooft
dat mijn uiteenzetting over de werking van de fronsspier juist is. Maar deze
kwestie is van generlei belang in verband met de gelaatsuitdrukking die wordt
veroorzaakt door de scheefstand van de wenkbrauwen, en is evenmin erg belangrijk
voor de theorie over de oorsprong ervan.
[182]