het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

[210]
gevoelsuitdrukking van vreugde: hfst.viii
lukt om de eigenaardigheden van een afwezig lid van de stam na te
bootsen, dan is het niet ongewoon dat iedereen in het kamp krom ligt
van het lachen.” Bij Europeanen roept vrijwel niets het lachen zo
makkelijk op als nabootsing, en het zeer vreemd om dit zelfde feit aan
te treffen bij de inboorlingen van Australië, die een van de meest afzonderlijke
rassen in de wereld vormen.
Bij twee Kafferstammen in Zuid-Afrika vullen bij het lachen de
ogen zich ook met tranen, vooral bij de vrouwen. Gaika, de broer van
het opperhoofd Sandilli, beantwoordt mijn vraag over dit onderwerp
met de woorden: “Ja, dat is de gewone gang van zaken.” Sir Andrew
Smith zag hoe het beschilderde gelaat van een Hottentotse vrouw na
een lachbui geheel door tranen besmeurd was. Ook bij de Abessijnen
in Noord-Afrika worden in dergelijke situaties tranen gestort. In
Noord-Amerika, ten slotte, is hetzelfde feit waargenomen bij (hoofdzakelijk)
de vrouwen van een opmerkelijk primitieve en geïsoleerde
stam, en bij een andere stam alleen maar bij een enkele gelegenheid.
Onmatig lachen gaat, zoals hierboven opgemerkt, over in gematigd
lachen. In dit laatste geval zijn de spieren rond de ogen veel minder
aangespannen en zijn de wenkbrauwen weinig of niet gefronst.
Tussen een milde lach en een brede glimlach bestaat nauwelijks enig
verschil, behalve dat bij het glimlachen geen geluid wordt voortgebracht,
al is er bij het begin van een glimlach vaak een enkele krachtige
uitademing of een licht geruis – een rudiment van een lach – te horen.
Op een matig glimlachend gelaat is nog een spoor van de contractie
van de bovenste circulaire oogspieren waar te nemen aan de geringe
verlaging van de wenkbrauwen. De contractie van de onderste oogspieren
en van de spieren van de oogleden is veel duidelijker, te zien
aan het rimpelen van de onderste oogleden en de huid eronder, in
combinatie met een licht optrekken van de bovenlip. Van de breedste
glimlach gaan we in zeer kleine stappen naar de mildste glimlach. In
het laatste geval beweegt het gelaat in veel mindere mate en veel langzamer,
en blijft de mond gesloten. De kromming van de neus-lipvouw
is in beide gevallen ook enigszins verschillend. We zien dus dat er geen
abrupte scheidslijn getrokken kan worden tussen de beweging van het
gelaat bij zeer hevig lachen en een zeer flauwe glimlach. 16
Daarom kan men zeggen dat een glimlach het eerste stadium is in
de ontwikkeling van de lach. Maar er kan een andere, meer waarschijnlijke
visie naar voren worden gebracht, namelijk dat de gewoon-
16. Dr. Piderit is tot dezelfde conclusie gekomen, ibid., p. 99.