het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

hfst.viii lachen
door een vreemde man zou worden gekieteld, zou krijsen van angst.
De aanraking moet licht zijn, en een idee of een voorval moet, om
lachwekkend te zijn, niet van ernstig gewicht zijn. De lichaamsdelen
die het makkelijkst worden gekieteld, zijn de streken die niet dikwijls
worden aangeraakt, zoals de oksels of tussen de tenen, of streken als
bijvoorbeeld de voetzolen, die gewoonlijk in aanraking zijn met een
breed oppervlak; maar het oppervlak waarop we zitten vormt een opmerkelijke
uitzondering op deze regel. Volgens Gratiolet 7 zijn sommige
zenuwen veel gevoeliger voor kietelen dan andere. Uit het feit dat
een kind zichzelf vrijwel niet kan kietelen, of in veel mindere mate
dan een iemand anders dat kan, blijkt dat het precieze punt dat moet
worden geraakt, niet gekend moet zijn. Ook in de geest schijnt iets
onverwachts – een nieuw of ongerijmd idee dat een gebruikelijke gedachtegang
doorbreekt – een krachtig element bij het opwekken van
een lach te zijn.
Het geluid dat men kan horen bij het lachen, wordt voortgebracht
door een diepe inademing, gevolgd door korte, onderbroken en
krampachtige samentrekkingen van de borstkas, en vooral van het
middenrif. 8 Vandaar dat wij zeggen dat men ‘zijn buik vasthoudt van
het lachen’. Door het geschud van het lichaam gaat het hoofd knikken.
Vaak trilt de onderkaak op en neer, zoals ook het geval is bij sommige
bavianen als ze erg tevreden zijn.
Tijdens het lachen staat de mond min of meer wijdopen, worden
de mondhoeken sterk naar achteren en enigszins naar boven getrokken,
en wordt de bovenlip wat opgetrokken. Het terugtrekken van de
mondhoeken is het duidelijkst te zien bij gematigd lachen en vooral bij
een brede glimlach – het laatste bijvoeglijke naamwoord geeft aan dat
de mond breder wordt. In de bijbehorende figuren 1-3, Plaat III, zijn
verschillende stadia van gematigd lachen en glimlachen gefotografeerd.
De afbeelding van het meisje met de hoed is door Dr. Wallich
gemaakt, en de gelaatsuitdrukking is ongeveinsd; de andere twee zijn
van de heer Rejlander. Dr. Duchenne heeft herhaaldelijk beweerd 9 dat
bij de emotie van vreugde alleen de grote jukspieren, die de mondhoeken
naar achteren en naar boven trekken, op de mond inwerken.
Maar gezien de manier waarop bij het lachen en breed glimlachen altijd
de boventanden worden ontbloot, en gezien mijn eigen gewaar-
7. De la Physionomie, p. 186.
8. Sir C. Bell (Anat. of Expression, p. 147) maakt een aantal opmerkingen over de
beweging van het middenrif tijdens het lachen.
9. Mécanisme de la Physionomie Humaine, Album, légende vi.
[202]