het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

inleiding
Alle auteurs die over emoties hebben geschreven, met uitzondering
van de heer Spencer – de grote vertolker van het evolutiebeginsel
– blijken er vast van overtuigd te zijn geweest dat soorten, uiteraard
inclusief de mens, zijn ontstaan in hun huidige vorm. Sir C. Bell, die
deze overtuiging ook aanhing, verkondigt dat veel van onze gelaatsspieren
“alleen maar behulpzaam zijn bij het uitdrukken van gevoelens”,
en dat ze “een speciale voorziening” zijn, alleen voor dit speciale
doel. 12 Maar het simpele feit dat mensapen dezelfde gelaatsspieren
hebben als wij 13 , maakt het erg onwaarschijnlijk dat deze spieren alleen
in ons geval dienen voor uitdrukking van gevoelens; want ik veronderstel
dat niemand geneigd is aan te nemen dat apen begiftigd zijn
met speciale spieren die uitsluitend dienen voor het tentoonspreiden
van hun afgrijselijke grimassen. Inderdaad kunnen er met grote waarschijnlijkheid
afzonderlijke toepassingen, onafhankelijk van gevoels -
uitdrukking, worden toegekend aan vrijwel alle gelaatsspieren.
Sir C. Bell wilde kennelijk een zo groot mogelijk onderscheid maken
tussen de mens en de lagere dieren en hij beweert derhalve dat er
bij “de lagere schepselen alleen gelaatsuitdrukkingen voorkomen die,
min of meer duidelijk, zijn terug te voeren tot hun wilsuitingen of
noodzakelijke instincten”. Verder stelt hij dat hun gelaat “hoofdzakelijk
in staat lijkt tot het uitdrukken van razernij en vrees”. 14 Maar de
mens kan met uitwendige signalen liefde en nederigheid lang niet zo
duidelijk tot uitdrukking brengen als een hond, die met slappe oren,
neerhangende lippen, een kronkelend lichaam en een zwaaiende staart
zijn geliefde baas verwelkomt. De bewegingen van een hond kunnen,
evenmin als de stralende ogen en het glimlachende gezicht van een
Review, 1 april 1871, p. 426. Hij heeft nu ook zijn slotopmerkingen gepubliceerd
in vol. ii van de tweede druk van de Principles of Psychology, 1872, p. 539.
Ik wil hier verklaren, om niet beschuldigd te kunnen worden van het schenden
van de heer Spencers terrein, dat ik in mijn Afstamming van de mens heb
aangekondigd dat ik toen al een gedeelte van het onderhavige deel had geschreven.
Mijn eerste notities voor het manuscript over het uitdrukken van
emoties dragen de datum van het jaar 1838.
12. Anatomy of Expression, 3 e edit., pp. 98, 121, 131.
13. Professor Owen stelt nadrukkelijk (Proc. Zoolog. Soc., 1830, p. 28) dat dit het
geval is bij de orang-oetan, en hij specificeert de belangrijkste spieren waarvan
bekend is, dat ze bij de mens dienen voor het uitdrukken van zijn gevoelens.
Zie verder voor een beschrijving van verschillende gelaatsspieren bij de chimpansee,
Professor Macalister, in Annals and Magazine of Natural History, deel
vii, mei 1871, p. 342.
14. Anatomy of Expression, pp. 121, 138.
[11]