het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

hfst.xii1 blozen
zigheid van anderen, waarbij de mate van blozen in nauw verband
staat met het belang dat hij hecht aan het oordeel van diegenen, die
zijn misstap ontdekt, gezien of vermoed hebben. Overtredingen van
conventionele gedragsregels waaraan onze gelijken of meerderen sterk
zijn gehecht, veroorzaken vaak een heviger blos dan een ontdekte
misdaad, terwijl een werkelijk misdadige handeling die niet wordt afgekeurd
door onze gelijken, nauwelijks een zweem van kleur op onze
wangen brengt. Zedigheid door nederigheid of door onkiesheid, wekt
een intense blos op, daar beide in verband staan met het oordeel of de
vaste gewoonten van anderen.
Door de nauwe samenwerking die er bestaat tussen de capillaire
bloedcirculatie van de hoofdhuid en de hersenen, zal er bij hevig blozen
altijd een zekere, en dikwijls een grote, geestelijke verwarring optreden.
Dit gaat vaak vergezeld van onbeholpen bewegingen en soms
van het onwillekeurig beven van bepaalde spieren.
Daar het blozen volgens deze hypothese een indirect gevolg is van
aandacht, in oorsprong gericht op ons uiterlijk, dat wil zeggen op de
buitenkant van ons lichaam en in het bijzonder op ons gelaat, kunnen
we de betekenis van de gebaren begrijpen die over de hele wereld het
blozen vergezellen. Hierbij wordt het gelaat verborgen, naar de grond
gericht of naar één kant gedraaid. De ogen zijn over het algemeen afgewend
of onrustig, omdat het kijken naar degene die ons de schaamte
of verlegenheid doet voelen, ons onmiddellijk op een onverdraaglijke
manier bewust maakt van het feit dat zijn blik op ons is gericht.
Door het beginsel van de geassocieerde gewoonte voeren het gelaat en
de ogen dezelfde bewegingen uit, en deze kunnen inderdaad moeilijk
vermeden worden zodra we weten of denken dat anderen ons moreel
gedrag bekritiseren of al te krachtig prijzen.