het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

hfst.vi schreien
dwarse rimpels over de basis van de neus ontstaan. 2 Kortheidshalve
zullen we hier meestal spreken over oogspieren, de ringspieren, of de
spieren rondom de ogen.
Wanneer deze spieren krachtig worden aangetrokken, wordt
eveneens de bovenlip samengetrokken en opgeheven door de bovenlipspieren.
3 Dit was te verwachten uit de wijze waarop ten minste één
ervan, de malaris, verbonden is met de ringspieren. Eenieder die geleidelijk
de spieren rondom zijn ogen aantrekt, zal voelen dat bij toenemende
kracht zijn bovenlip en de neusvleugels (die ten dele beïnvloed
worden door een van deze spieren) vrijwel altijd een beetje worden
opgetrokken. Als men de mond stevig dichthoudt terwijl men tegelijk
de spieren rond de ogen samentrekt, en vervolgens plotseling de lippen
ontspant, zal men voelen dat de druk op de ogen direct toeneemt.
Daarom zal bij een persoon, die op een heldere, stralende dag naar iets
in de verte kijkt en genoodzaakt is zijn ogen ten dele te sluiten, bijna
altijd een enigszins opgetrokken bovenlip te zien zijn. De mond van
zeer bijziende mensen, die gewoonlijk hun ogen veel verder moeten
sluiten, krijgt om deze reden een grijnzende uitdrukking.
Door het omhooggaan van de bovenlip wordt de huid van het bovenste
deel van de wangen opgetrokken, en dat veroorzaakt een zeer
opvallende groef op elke wang – de sulcus nasolabialis – die van de
neusvleugel naar de mondhoek en verder naar beneden loopt. Deze
groef of rimpel is op alle foto’s te zien en is zeer kenmerkend voor de
gelaatsuitdrukking van een huilend kind, hoewel bij het lachen of
glimlachen een vrijwel gelijke groef wordt geproduceerd. 4
2. Henle (Handbuch d. Syst. Anat. 1858, vol.i, p. 139) is het met Duchenne eens
dat dit het gevolg is van de contractie van de pyramidalis nasi.
3. Deze bestaan uit de levator labii superioris alaeque nasi, de levator labii proprius, de
malaris en de zygomaticus minor of kleine jukspier. Deze laatste loopt parallel aan
en boven de grote jukspier, en zit vast aan de buitenkant van de bovenlip. Hij
is weergegeven in figuur 2, maar niet in de figuren 1 en 3. Dr. Duchenne heeft
als eerste (Mécanisme de la Physionomie Humaine, Album 1862, p. 39) de betekenis
laten zien die de contractie van deze spier heeft voor de vorm van het gelaat
tijdens het huilen. Henle beschouwt bovengenoemde spieren (met uitzondering
van de malaris) als deel uitmakend van de quadratus labii superioris (de
spier die de lip optrekt).
4. Hoewel Dr. Duchenne de contractie van de verschillende spieren bij het huilen
en de daardoor veroorzaakte gelaatsrimpels zeer zorgvuldig bestudeerd
heeft, schijnt er iets aan zijn beschrijving te ontbreken, maar wat dat precies is,
kan ik niet zeggen. Hij geeft een afbeelding (Album, figuur 48) waarin, na het
elektrisch prikkelen van de juiste spieren, de ene helft van het gelaat glimlacht,
[150]