het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...
het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...
het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
[183]<br />
gevoelsuitdrukking <strong>van</strong> verdriet: hfst.vii<br />
1 op dezelfde plaat, overg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> uit <strong>het</strong> werk <strong>van</strong> Dr. Duch<strong>en</strong>ne 4 ,<br />
laat op verkleinde schaal <strong>het</strong> gezicht in natuurlijke toestand zi<strong>en</strong> <strong>van</strong><br />
e<strong>en</strong> jonge man, die e<strong>en</strong> goede toneelspeler was. In figuur 2 simuleert<br />
hij verdriet, maar zoals eerder is opgemerkt, reager<strong>en</strong> de twee w<strong>en</strong>kbrauw<strong>en</strong><br />
niet in gelijke mate. Dat de gelaatsuitdrukking klopt, kan<br />
word<strong>en</strong> afgeleid uit <strong>het</strong> feit dat <strong>van</strong> de vijfti<strong>en</strong> person<strong>en</strong>, aan wie zonder<br />
<strong>en</strong>ige aanwijzing over <strong>het</strong>ge<strong>en</strong> ze kond<strong>en</strong> verwacht<strong>en</strong> de oorspronkelijke<br />
foto werd getoond, er veerti<strong>en</strong> onmiddellijk antwoordd<strong>en</strong>:<br />
“wanhopige smart”, “<strong>het</strong> ondergaan <strong>van</strong> leed”, “melancholie”,<br />
<strong>en</strong>zovoort. De geschied<strong>en</strong>is <strong>van</strong> figuur 5 is nogal merkwaardig. Ik zag<br />
de foto in e<strong>en</strong> etalage, nam hem mee naar de heer Rejlander om erachter<br />
te kom<strong>en</strong> wie hem gemaakt zou hebb<strong>en</strong>, <strong>en</strong> vertelde hem hoe<br />
aando<strong>en</strong>lijk ik de gelaatsuitdrukking vond. Hij antwoordde: “Ik heb<br />
hem gemaakt, <strong>en</strong> <strong>het</strong> is niet onwaarschijnlijk dat <strong>het</strong> er aando<strong>en</strong>lijk<br />
uitziet, want de jong<strong>en</strong> barstte <strong>en</strong>ige og<strong>en</strong>blikk<strong>en</strong> later in tran<strong>en</strong> uit.”<br />
Hij toonde me to<strong>en</strong> e<strong>en</strong> foto <strong>van</strong> dezelfde jong<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>wichtige<br />
toestand, die ik heb lat<strong>en</strong> kopiër<strong>en</strong> (figuur 4). In figuur 6 is e<strong>en</strong> spoor<br />
<strong>van</strong> de schuine stand <strong>van</strong> de w<strong>en</strong>kbrauw<strong>en</strong> te zi<strong>en</strong>, maar ik heb deze<br />
foto, ev<strong>en</strong>als figuur 7, alle<strong>en</strong> afgedrukt om <strong>het</strong> neertrekk<strong>en</strong> <strong>van</strong> de<br />
mondhoek<strong>en</strong> te lat<strong>en</strong> zi<strong>en</strong>, e<strong>en</strong> onderwerp waarop ik dadelijk zal terugkom<strong>en</strong>.<br />
Slechts weinig <strong>m<strong>en</strong>s</strong><strong>en</strong> kunn<strong>en</strong>, zonder <strong>en</strong>ige oef<strong>en</strong>ing, opzettelijk<br />
hun verdrietsspier<strong>en</strong> lat<strong>en</strong> werk<strong>en</strong>, maar na herhaalde poging<strong>en</strong> zal<br />
e<strong>en</strong> redelijk aantal erin slag<strong>en</strong>, terwijl ander<strong>en</strong> <strong>het</strong> nooit ler<strong>en</strong>. De mate<br />
<strong>van</strong> de schuine stand <strong>van</strong> de w<strong>en</strong>kbrauw<strong>en</strong>, of die nu opzettelijk of<br />
onbewust is aangebracht, verschilt sterk <strong>bij</strong> verschill<strong>en</strong>de <strong>m<strong>en</strong>s</strong><strong>en</strong>. Bij<br />
sommige person<strong>en</strong> met duidelijk ongewoon sterke piramidespier<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong> <strong>bij</strong> <strong>het</strong> sam<strong>en</strong>trekk<strong>en</strong> <strong>van</strong> de middelste fasciae <strong>van</strong> de voorhoofdsspier<br />
– ook al is die contractie krachtig, zoals kan word<strong>en</strong> gezi<strong>en</strong><br />
aan de rechthoekige plooi<strong>en</strong> op <strong>het</strong> voorhoofd – de binn<strong>en</strong>ste w<strong>en</strong>kbrauweind<strong>en</strong><br />
niet opgetrokk<strong>en</strong>, maar wordt alle<strong>en</strong> voorkom<strong>en</strong> dat ze<br />
ev<strong>en</strong> sterk naar b<strong>en</strong>ed<strong>en</strong> word<strong>en</strong> getrokk<strong>en</strong> als normaal <strong>het</strong> geval zou<br />
zijn. Zover ik heb kunn<strong>en</strong> waarnem<strong>en</strong>, kom<strong>en</strong> de verdrietsspier<strong>en</strong><br />
veel vaker in actie <strong>bij</strong> kinder<strong>en</strong> <strong>en</strong> vrouw<strong>en</strong> dan <strong>bij</strong> mann<strong>en</strong>. Ze tred<strong>en</strong><br />
<strong>bij</strong> volwass<strong>en</strong><strong>en</strong> zeld<strong>en</strong> in werking <strong>bij</strong> lichamelijke pijn, maar vrijwel<br />
4. Ik b<strong>en</strong> Dr. Duch<strong>en</strong>ne veel dank verschuldigd voor zijn toestemming om deze<br />
twee foto’s (figur<strong>en</strong> 1 <strong>en</strong> 2) door middel <strong>van</strong> <strong>het</strong> lichtdrukprocédé te kopiër<strong>en</strong><br />
uit zijn werk in folio-formaat. Veel <strong>van</strong> de voorgaande opmerking<strong>en</strong> over <strong>het</strong><br />
vorm<strong>en</strong> <strong>van</strong> huidplooi<strong>en</strong> als de w<strong>en</strong>kbrauw<strong>en</strong> e<strong>en</strong> schuine stand hebb<strong>en</strong> gekreg<strong>en</strong>,<br />
zijn ontle<strong>en</strong>d aan zijn uitstek<strong>en</strong>de bespreking <strong>van</strong> dit onderwerp.
Change language