het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

hfst.1 nuttige geassocieerde gewoonten
vermeld daar tevens een aantal analoge feiten. 8 Een ander merkwaardig
voorbeeld van een ongewone erfelijke beweging, geassocieerd
met de wens een voorwerp vast te pakken, wordt in de loop van dit
boek gegeven.
Er zijn andere handelingen die meestal worden uitgevoerd onder
bepaalde omstandigheden, onafhankelijk van gewoonte, en die zijn
8. The Variation of Animals and Plants under Domestication, deel ii, p. 6. De erfelijkheid
van gewoontegebaren is zo belangrijk voor ons dat ik met plezier gebruik
maak van de toestemming van de heer F. Galton om in zijn eigen woorden
hier dit opmerkelijke geval weer te geven: “Het volgende verslag van een gewoonte
die zich voordoet bij personen van drie opeenvolgende generaties, is
van bijzonder belang omdat zij alleen optreedt tijdens diepe slaap. Zij kan
daarom niet aan imitatie geweten worden en moet geheel en al aangeboren
zijn. De bijzonderheden zijn volledig betrouwbaar, want ik heb ze nauwkeurig
onderzocht en spreek op grond van overvloedige en onafhankelijke bewijzen.
De echtgenote van een persoon met een hoge maatschappelijke positie
ontdekte, dat haar man de merkwaardige gewoonte had om, als hij op zijn rug
lag en vast in slaap was, zijn rechterarm op te heffen tot aan zijn voorhoofd,
om hem dan met een schok te laten vallen zodat z’n pols met een harde klap
zijn neusrug raakte. Dit gebeurde niet elke nacht, maar zo nu en dan, en zonder
enige aanwijsbare reden. Soms werd het gedurende een uur of langer onophoudelijk
herhaald. De neus van de man stak nogal ver uit en zijn neusrug
deed vaak pijn vanwege de klappen die erop werden uitgedeeld. Op een keer
ontstond er een lelijke wond die niet snel genas, omdat de klappen die deze
wond hadden veroorzaakt, nacht na nacht werden herhaald. Zijn vrouw haalde
de mouwknoop van zijn nachthemd af omdat die diepe krassen maakte, en
een paar maal probeerde zij zijn arm vast te binden.
“Vele jaren na zijn dood trouwde zijn zoon met een vrouw die nooit van de
familiegebeurtenis had gehoord. Zij ontdekte echter precies dezelfde eigenaardigheid
bij haar echtgenoot, maar omdat diens neus niet erg ver vooruitstak,
hadden de klappen nog geen verwondingen veroorzaakt. Deze bewegingen
treden niet op als hij oppervlakkig slaapt, bijvoorbeeld als hij in zijn
leunstoel zit te dutten, maar kunnen beginnen zodra hij diep in slaap is. Zoals
bij zijn vader treden ze met tussenpozen op: soms vele nachten achtereen niet,
soms tijdens een deel van de nacht onophoudelijk. En hij doet het, evenals zijn
vader, met zijn rechterarm.
“Een van zijn kinderen, een meisje, heeft dezelfde gewoonte geërfd. Ze
voert de beweging ook met de rechterarm uit, maar op een enigszins andere
manier. Zij laat namelijk, na het heffen van haar arm, niet de pols op de neusrug
vallen, maar ze laat de palm van haar halfgesloten hand zo vallen dat ze in
feite snel over de neus strijkt. Ook bij dit kind treedt het met tussenpozen op,
soms een paar maanden niet, maar soms vrijwel onophoudelijk.”
[34]