het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

[222]
hoofdstuk ix
Nadenkendheid – gepeins –
slechtgehumeurdheid – nukkigheid –
vastberadenheid
Het fronsen van het voorhoofd – nadenken met inspanning
of met de gewaarwording van iets moeilijks of iets
onaangenaams – afwezig gepeins – slechtgehumeurdheid –
stuursheid – koppigheid – nukkigheid en gepruil –
besluitvaardigheid of vastberadenheid – het stevig sluiten van
de mond
Door de contractie van de fronsspieren worden de wenkbrauwen
naar beneden en naar elkaar toegetrokken, met als gevolg verticale
rimpels op het voorhoofd – oftewel een frons. Sir C. Bell, die ten onrechte
dacht dat de fronsspier eigen aan de mens was, noemt hem “de
meest opmerkelijke spier van het menselijk gelaat. Hij fronst het voorhoofd
met een krachtige inspanning die onverklaarbaar, maar onweerstaanbaar,
het idee weergeeft van de geest.” Of, zoals hij elders zegt,
“wanneer de wenkbrauwen gefronst zijn, wordt de geestesenergie
duidelijk en ontstaat er een vermenging van gedachten en emoties met
de wilde en brute razernij van het zuiver dierlijke.” 1 Er zit veel waars
1. Anatomy of Expression, p. 137, p. 139. Het is niet verrassend dat bij de mens de
fronsspieren beter ontwikkeld zijn dan bij de mensapen, want ze worden door
ons onder allerlei omstandigheden voortdurend in werking gesteld, en ze zullen
zijn versterkt en gemodificeerd door de erfelijke effecten van het gebruik.
We hebben gezien hoe belangrijk hun rol is, in combinatie met de oogspieren,
bij het beschermen van de ogen tegen een te grote bloedtoevoer tijdens heftige
uitademing. Als de ogen, zo snel en krachtig als mogelijk is, worden gesloten
om ze te behoeden voor een beschadiging door een klap, worden de
fronsspieren aangespannen. Bij primitieve stammen en bij andere mensen die
met onbedekt hoofd lopen, worden de wenkbrauwen voortdurend naar be-