het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

hfst.iii werking van het zenuwstelsel
het geklap in de handen en de vreugdesprongen van onze jonge kinderen;
en aan de sprongen en het geblaf van een hond die met zijn baas
uit wandelen gaat, en aan de huppelsprongen van een paard dat in het
open veld wordt losgelaten. Vreugde versnelt de bloeds omloop en dit
stimuleert de hersenen, wat vervolgens op het hele lichaam inwerkt.
De bovengenoemde doelloze bewegingen en toegenomen activiteit
van het hart kunnen voor het grootste deel worden toegeschreven aan
de geprikkelde toestand van het sensorium 10 en, zoals de heer Herbert
Spencer beweert, aan de erop volgende ongerichte overmaat aan zenuwenergie.
Opgemerkt moet worden dat het hoofdzakelijk de verwachting
van iets aangenaams is, en niet de feitelijke vreugde, die tot
doelloze, extravagante lichaamsbewegingen en het uitstoten van allerlei
geluiden leidt. We kunnen dit bij onze kinderen waarnemen als ze
een groot plezier of een traktatie verwachten; honden springen in de
rondte bij het zien van een bord eten, maar zodra ze het hebben gekregen,
geven ze met geen enkele uitwendig teken blijk van hun vreugde;
ze kwispelen niet eens. Nu is, en was, bij alle soorten dieren het
verkrijgen van de meeste genoegens, uitgezonderd die van warmte en
rust, geassocieerd met actieve bewegingen, bijvoorbeeld bij het jagen
of het zoeken naar voedsel en bij hun hofmakerij. Bovendien is het
simpele inspannen van de spieren na een lange rustperiode of na opsluiting
een genoegen op zich, zoals wijzelf ondervinden en zoals we
kunnen zien in het spel van jonge dieren. Omgekeerd mogen we, alleen
al op grond van dit laatste beginsel, verwachten dat intens genoegen
zich makkelijk zal tonen door middel van spierbewegingen.
10. Hoe krachtig intense vreugde de hersenen prikkelt en hoe de hersenen inwerken
op het lichaam, is goed waarneembaar in de zeldzame voorbeelden van
psychische intoxicatie. Dr. J. Crichton Browne (Medical Mirror, 1865) vermeldt
het geval van een jonge man met een zeer nerveuze aard die, nadat hij
per telegram had vernomen dat hij een fortuin had geërfd, eerst bleek, toen
opgewekt en al snel uitbundig werd, maar een rood hoofd had en zeer onrustig
was. Hij ging met een vriend een wandeling maken om te kalmeren, maar
hij keerde naar huis terug met wankele passen, uitbundig lachend maar toch in
een prikkelbaar humeur, onophoudelijk pratend en luidkeels zingend op de
openbare weg. Het was absoluut zeker dat hij geen druppel van een alcoholische
drank had gebruikt, hoewel iedereen dacht dat hij dronken was. Na enige
tijd ging hij braken, waarna de halfverteerde inhoud van zijn maag werd
onderzocht, maar er kon geen spoor van alcohol worden aangetoond. Daarna
sliep hij zeer diep, en voelde zich goed toen hij wakker werd. Hij had alleen
last van hoofdpijn, misselijkheid en uitputting.
[77]