het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

hfst.viii gevoelsuitdrukking van liefde, enz.
ren. Steele vergiste zich toen hij zei: “De Natuur was de ontwerper ervan
en het is begonnen met de eerste hofmakerij.” De Vuurlander
Jemmy Button vertelde me dat deze gewoonte onbekend was in zijn
land. Het is eveneens onbekend bij de Nieuw-Zeelanders, de Tahitianen,
de Papoea’s, de Australiërs, de Afrikaanse Somaliërs en de Eskimo’s.
22 Maar het is in zoverre aangeboren, of natuurlijk, dat het kennelijk
afhankelijk is van het genoegen dat uit nauw contact met een
bemind persoon ontstaat. In verschillende delen van de wereld is het
kussen vervangen door het langs elkaar wrijven van neuzen, zoals bij
de Nieuw-Zeelanders, door het aaien of bekloppen van armen, borstkas
of buik, of door het stoten tegen het eigen gelaat met de handen of
voeten van de ander. Misschien is ook de gewoonte om op verschillende
delen van het lichaam te blazen, als teken van genegenheid, op
hetzelfde beginsel gebaseerd. 23
De gevoelens die teder worden genoemd, zijn moeilijk te analyseren.
Ze lijken te zijn opgebouwd uit genegenheid, vreugde en vooral
medeleven. Deze gevoelens op zich zijn van een aangename aard, behalve
wanneer het medelijden te diep is of wanneer ontzetting wordt
opgewekt, bijvoorbeeld als men hoort dat een mens of een dier is mishandeld.
Ze zijn volgens onze huidige visie opmerkelijk door het feit
dat ze zo gemakkelijk aanleiding geven tot het uitstorten van tranen.
Menige vader en zoon hebben gehuild als ze elkaar na een lange scheiding
weer ontmoetten, vooral als deze ontmoeting onverwacht was.
Extreme vreugde op zich activeert zonder twijfel de traanklieren,
maar in een situatie als de hierboven genoemde zullen vermoedelijk
vage gedachten in hun hoofd zijn opgekomen over het verdriet dat ze
gehad zouden hebben als vader en zoon elkaar niet hadden ontmoet,
en verdriet lijdt nu eenmaal makkelijk tot het afscheiden van tranen.
Dus bij de terugkeer van Odysseus:
“Stond Telemachus op en omhelsde zijn edele vader,
en begon ook te wenen.
Ja beiden hadden zij er behoefte aan hun tranen
de vrije loop te laten.
22. Sir J. Lubbock, Prehistoric Times, 2 e ed., p. 552, vermeldt met betrekking tot
deze beweringen uitgebreide bronnen. Het citaat van Steele is afkomstig uit
zijn werk.
23. Zie voor een volledige beschrijving, voorzien van referenties, E.B. Tylor, Researches
into the Early History of Mankind, 2 e edit., 1870, p. 51.
[217]