het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

hfst.iii werking van het zenuwstelsel
constante stroom van zenuwenergie naar de spieren te onderbreken. 2
Ook de manier waarop de afscheidingen van het spijsverteringskanaal
en bepaalde klieren – zoals die van de lever en de nieren, en van
de melkklieren – worden beïnvloed door sterke emoties, is nog een
uitstekend voorbeeld van de directe werking die het zintuiglijk apparaat
op deze organen uitoefent, onafhankelijk van de wil of van een of
andere nuttige geassocieerde gewoonte. Bij verschillende personen zijn
er, wat de geactiveerde lichaamsdelen betreft en de mate waarin deze
worden geactiveerd, grote verschillen waar te nemen.
Het hart, dat zonder onderbreking dag en nacht op zo’n wonderbaarlijke
wijze blijft kloppen, is uitzonderlijk gevoelig voor prikkels
van buiten. De grote fysioloog Claude Bernard 3 heeft aangetoond dat
de geringste prikkeling van een gevoelszenuw van invloed is op het
hart, zelfs wanneer de zenuw zo licht wordt aangeraakt dat een proefdier
onmogelijk pijn kan voelen. Dus wanneer de geest sterk wordt
geprikkeld, mogen we verwachten dat dit onmiddellijk en op een directe
manier op het hart zal inwerken. Dat dit het geval is, wordt algemeen
erkend en beseft. Ook heeft Claude Bernard herhaalde malen
benadrukt, en dit verdient bijzondere aandacht, dat wanneer het hart
is aangedaan, dit zal doorwerken in de hersenen; en de toestand van de
hersenen veroorzaakt weer een reactie op het hart via de nervus vagus,
zodat er onder invloed van een prikkeling tussen deze uiterst belangrijke
organen veel wederzijdse acties en reacties plaatsvinden.
Het vasomotorische stelsel, dat de diameter van de kleine aderen
reguleert, staat onder directe invloed van het sensorium, het zintuiglijk
apparaat. Dit is te zien als een persoon bloost uit schaamte, hoewel ik
geloof dat in dit geval de geremde overdracht van zenuw energie naar
de bloedvaten van het gelaat ten dele op een vreemde manier door
middel van gewoonte verklaard kan worden. Ook kunnen we enig, zij
het weinig licht werpen op het onwillekeurige overeind gaan staan
van de haren onder invloed van grote angst en woede. De afscheiding
van tranen hangt ongetwijfeld af van de verbinding tussen bepaalde zenuwcellen,
maar ook hier zijn een aantal stappen waar te nemen,
waardoor bij bepaalde emoties het stromen van zenuwenergie door de
vereiste kanalen een gewoonte is geworden.
2. Müller merkt op (Elements of Physiology, vol.ii, p. 934) dat wanneer de gevoelens
zeer hevig zijn, “alle ruggenmergzenuwen dusdanig worden geactiveerd
dat een gedeeltelijke verlamming of bevingen over het hele lichaam worden
opgewekt”.
3. Leçons sur les Prop. des Tissus Vivants, 1866, pp. 457-66.
[69]