het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

[260]
[261]
afschuw hfst.x1
een matig hinderlijke geur de verschillende veelzeggende gebaren van
afschuw kan veroorzaken. De neiging te kokhalzen door een stank
wordt op een vreemde manier direct versterkt door een zekere mate
van gewoonte, al verdwijnt die spoedig als men beter op de hoogte is
van de oorzaak van de stank, en door bewuste beheersing. Ik wilde
bijvoorbeeld het skelet van een vogel schoonmaken dat niet voldoende
geweekt was, en de geur deed mijn assistent en mijzelf (daar we niet
veel ervaring met dit soort werk hadden) zodanig kokhalzen dat we
gedwongen waren ermee te stoppen. In de voorafgaande dagen had ik
een aantal andere skeletten onderzocht die een beetje stonken; toch
had deze stank mij niet in het minst gehinderd, maar daarna deden deze
zelfde skeletten mij gedurende verscheidene dagen kokhalzen.
Uit de antwoorden die ik van mijn correspondenten ontving blijkt
dat de verschillende bewegingen, die nu zijn gekarakteriseerd als uitdrukking
gevend aan verachting en afschuw, in een groot deel van de
wereld voorkomen. Zo antwoordt Dr. Rothrock onmiskenbaar bevestigend
met betrekking tot bepaalde wilde indianenstammen van
Noord-Amerika. Crantz zegt dat als een Groenlander iets met verachting
en ontzetting ontkent, hij zijn neus optrekt en er een licht geluid
doorheen maakt. 9 De heer Scott stuurde me een getekende beschrijving
van het gelaat van een jonge Hindoestaan bij het zien van wonderolie,
die hij nu en dan moest innemen. De heer Scott heeft dezelfde
uitdrukking ook gezien op het gelaat van Indiërs uit een hoge kaste die
dicht bij een of ander smerig voorwerp stonden. De heer Bridges zegt
dat de Vuurlanders “verachting tonen door snel hun lippen uit te steken
en erdoor te sissen, en tevens door hun neus op te trekken”. De
neiging om door de neus te snuiven of een geluid te maken dat klinkt
als ‘ugh’ of ‘ach’, is door verscheidenen van mijn correspondenten
waargenomen.
Spuwen schijnt een vrijwel universeel teken van verachting of afschuw
te zijn, waarbij het spuwen duidelijk het wegwerpen van iets
hinderlijks uit de mond symboliseert. Shakespeare laat de hertog van
Norfolk zeggen: “Ik spuw op hem – noem hem een lasterlijke lafaard
en een schurk.” En ook Falstaff zegt: “Hoor wat ik je zeg, Hein – als ik
je wat voorlieg, mag je in mijn gezicht spuwen.” Leichhardt merkt op
dat de Australiërs “hun gesprek onderbraken om te spuwen en een geluid
maakten dat klonk als poe! poe!, kennelijk om hun afschuw te tonen”.
Kapitein Burton spreekt over bepaalde negers “die met afschuw
9. Zoals aangehaald door Tylor, Primitive Culture, 1871, vol. i, p. 169.