het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

[302]
vrees hfst.xi1
standigheden. Het is onnodig om alle antwoorden te geven die ik heb
ontvangen. Zij laten zien dat deze spier onder allerlei verschillende
omstandigheden werkt, vaak op variabele wijze en in variabele mate.
Bij watervrees is hij krachtig aangespannen, bij tetanus in een wat geringere
mate; en soms op een opmerkelijke manier tijdens de periode
van gevoelloosheid door chloroform. Dr. W. Ogle observeerde twee
mannelijke patiënten, die zo’n moeite hadden om adem te halen dat
de luchtpijp operatief geopend moest worden (tracheotomie), en bij
beiden was de platysma krachtig samengetrokken. Een van de twee
hoorde toevallig het gesprek van de artsen die om hem heen stonden,
en toen hij weer kon spreken, verklaarde hij dat hij niet bang was geweest.
In een aantal andere gevallen van uiterst moeizame ademhaling,
waarbij echter geen tracheotomie noodzakelijk was, was volgens Dr.
Ogle en Dr. Langstaff de platysma niet aangespannen.
De heer Wood die, zoals blijkt uit zijn talrijke publicaties, met grote
zorgvuldigheid de spieren van het menselijk lichaam heeft bestudeerd,
zag dikwijls dat de platysma zich aanspande tijdens braken, misselijkheid
en afschuw. Hij nam dit ook waar bij kinderen en volwassenen in
een toestand van razernij – bijvoorbeeld bij Ierse vrouwen die met
woedende gebaren ruzieden en tegen elkaar tierden. Dit werd misschien
veroorzaakt door hun hoge en boze stemgeluid, want ik ken
een dame, een uitstekende musicus, die bij het zingen van bepaalde
hoge noten altijd de platysma aanspant. Hetzelfde gebeurt bij een jonge
man, zoals ik heb waargenomen, tijdens het blazen van bepaalde tonen
op de fluit. De heer J. Wood deelde me mee dat hij bij mensen
met dikke nekken en brede schouders de best ontwikkelde platysma’s
heeft aantroffen, en dat dit in families bij wie deze bijzonderheid erfelijk
is, gewoonlijk gepaard gaat met een grote willekeurige beheersing
van de occipitofrontalis, de spier waarmee de schedelhuid kan worden
bewogen.
Geen van de voorgaande voorbeelden werpen enig licht op de
contractie van de platysma bij angst, maar ik meen dat dit bij de volgende
gevallen anders is. De eerdergenoemde heer, die uit vrije wil
deze spier aan slechts één kant van zijn hals kan aanspannen, is er zeker
van dat hij hem bij schrik aan beide kanten aanspant. Ik heb al bewijzen
aangevoerd die laten zien dat soms, waarschijnlijk om de mond
wijd te openen, deze spier zich spant als het ademen problemen oplevert
tijdens een ziekte, en bij de diepe inademingen tijdens een huilbui
voorafgaande aan een operatie. Wanneer nu iemand schrikt door een
onverwacht aanzicht of geluid, zal hij onmiddellijk diep inademen, en
daarom is het mogelijk dat de contractie van de platysma geassocieerd