het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

[31]
het beginsel van hfst.1
oefenen voor het uitvoeren van deze moeilijke taak, die feilloos moet
gebeuren.
Voor het bezitten van een overgeërfde of instinctieve neiging tot
het uitvoeren van een handeling, of een geërfde smaak voor bepaalde
soorten voedsel, is dikwijls of meestal een zekere mate van gewoonte
bij het individu noodzakelijk. We vinden dit bij de gangen van een
paard en tot op zekere hoogte bij het staan van honden; hoewel sommige
jonge honden uitstekend blijven staan als ze voor de eerste keer
mee op jacht worden genomen, associëren ze het juiste geërfde gedrag
toch vaak met een verkeerde geur en zelfs met iets wat ze zien. Ik heb
horen beweren dat als een kalf ook maar één keer bij zijn moeder mag
drinken, het daarna veel moeilijker is om het met de fles groot te brengen.
3 Het is bekend dat rupsen die zijn gevoed met de bladeren van
een bepaalde boom, liever sterven van de honger dan dat ze de bladeren
van een andere boom eten, al kon deze boom hen voorzien van
het juiste voedsel in hun natuurlijke omgeving 4 . En zo gaat het in veel
andere gevallen.
Het vermogen tot associatie wordt door iedereen erkend. De heer
Bain merkt op dat “emotionele handelingen, gewaarwordingen en situaties
die tegelijk of kort na elkaar optreden, geneigd zijn zodanig te
vergroeien of onderlinge samenhang te vertonen dat, wanneer één ervan
later aan de geest wordt aangeboden, de andere al snel in gedachten
komen”. 5 Het is op deze plaats zeer belangrijk, dat we ons goed
realiseren dat handelingen makkelijk worden geassocieerd met andere
handelingen en met verschillende gemoedstoestanden, en daarom zal
ik hiervan meerdere voorbeelden geven, in de eerste plaats in relatie
tot de mens en daarna tot de lagere dieren. Enkele van die voorbeel-
3. Een soortgelijke opmerking werd langgeleden door Hippocrates en door de
vermaarde Harvey gemaakt, want beiden beweren dat een jong dier na verloop
van een paar dagen de kunst van het zuigen vergeet en het alleen met
enige moeite weer kan aanleren. Deze beweringen zijn afkomstig uit gezaghebbende
bron: Dr. Darwin, Zoonomia, 1794, deel i, p. 140.
4. Zie voor mijn bronnen en voor diverse analoge feiten, The Variation of Animals
and Plants under Domestication, 1868, vol. ii, p. 304.
5. The Senses and the Intellect, 2 e ed., 1864, p. 332. Professor Huxley merkt op
(Elementary Lessons in Physiology, 54 e ed., 1872, p. 306): “Het zou als een wet
kunnen gelden dat wanneer twee gemoedstoestanden vaak en levendig genoeg,
tegelijk of na elkaar, zijn opgewekt, het naderhand verschijnen van een
van de twee, voldoende is om de andere op te roepen, of we het nu willen of
niet.”