het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...
het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...
het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
[227]<br />
[228]<br />
nad<strong>en</strong>k<strong>en</strong>dheid hfst.ix<br />
is, op e<strong>en</strong> of ander probleem stuit. Het gezichtsvermog<strong>en</strong> is <strong>het</strong> belangrijkste<br />
<strong>van</strong> alle zintuig<strong>en</strong>, <strong>en</strong> in de oertijd zal voor <strong>het</strong> bemachtig<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> prooi of <strong>het</strong> ontdekk<strong>en</strong> <strong>van</strong> gevaar de aandacht voortdur<strong>en</strong>d gericht<br />
zijn geweest op verafgeleg<strong>en</strong> object<strong>en</strong>. Ik herinner me dat <strong>het</strong> me<br />
opviel, to<strong>en</strong> ik door strek<strong>en</strong> in Zuid-Amerika reisde die gevaarlijk war<strong>en</strong><br />
door de aanwezigheid <strong>van</strong> indian<strong>en</strong>, hoe de halfwilde gaucho’s<br />
onophoudelijk, maar schijnbaar onbewust, de hele horizon afspeurd<strong>en</strong>.<br />
Welnu, wanneer iemand met onbedekt hoofd (zoals oorspronkelijk<br />
<strong>bij</strong> de <strong>m<strong>en</strong>s</strong> <strong>het</strong> geval zal zijn geweest) zijn uiterste best doet om in<br />
helder daglicht, <strong>en</strong> vooral wanneer de hemel fel is, e<strong>en</strong> verafgeleg<strong>en</strong><br />
voorwerp te onderscheid<strong>en</strong>, dan zal hij vrijwel altijd zijn w<strong>en</strong>kbrauw<strong>en</strong><br />
sam<strong>en</strong>trekk<strong>en</strong> om te voorkom<strong>en</strong> dat er te veel licht in zijn og<strong>en</strong><br />
valt; tegelijkertijd word<strong>en</strong> de onderste oogled<strong>en</strong>, de wang<strong>en</strong> <strong>en</strong> de bov<strong>en</strong>lip<br />
opgetrokk<strong>en</strong>, om zo <strong>het</strong> op<strong>en</strong>staan <strong>van</strong> de og<strong>en</strong> te verminder<strong>en</strong>.<br />
Ik heb doelbewust verscheid<strong>en</strong>e person<strong>en</strong>, jong <strong>en</strong> oud, gevraagd<br />
om onder bov<strong>en</strong>g<strong>en</strong>oemde omstandighed<strong>en</strong> naar verafgeleg<strong>en</strong> voorwerp<strong>en</strong><br />
te kijk<strong>en</strong>, waar<strong>bij</strong> ze in de veronderstelling verkeerd<strong>en</strong> dat ik<br />
alle<strong>en</strong> hun gezichtsvermog<strong>en</strong> wilde toets<strong>en</strong>. Ze gedroeg<strong>en</strong> zich allemaal<br />
op de manier zoals ik hiervoor heb beschrev<strong>en</strong>. Sommig<strong>en</strong> hield<strong>en</strong><br />
ook nog e<strong>en</strong> geop<strong>en</strong>de, vlakke hand bov<strong>en</strong> hun og<strong>en</strong> om de overmaat<br />
aan licht teg<strong>en</strong> te houd<strong>en</strong>. Gratiolet stelt, nadat hij <strong>en</strong>ige<br />
opmerking<strong>en</strong> met nag<strong>en</strong>oeg dezelfde strekking heeft gemaakt 5 : “Ce<br />
sont là des attitudes de vision difficile.” [Dat is de houding wanneer<br />
<strong>het</strong> zicht moeilijk is.] Hij concludeert dat de spier<strong>en</strong> rond de og<strong>en</strong> t<strong>en</strong><br />
dele sam<strong>en</strong>trekk<strong>en</strong> om e<strong>en</strong> teveel aan licht uit te sluit<strong>en</strong> (<strong>het</strong>ge<strong>en</strong> mij<br />
<strong>het</strong> belangrijkste doel lijkt) <strong>en</strong> t<strong>en</strong> dele om te voorkom<strong>en</strong> dat alle stral<strong>en</strong>,<br />
behalve die welke direct <strong>van</strong> <strong>het</strong> bekek<strong>en</strong> voorwerp afkomstig<br />
zijn, op <strong>het</strong> netvlies vall<strong>en</strong>. De heer Bowman, die ik hierover raadpleegde,<br />
me<strong>en</strong>t dat de contractie <strong>van</strong> de omring<strong>en</strong>de spier<strong>en</strong> bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong><br />
“t<strong>en</strong> dele de reflexbeweging<strong>en</strong> <strong>van</strong> de og<strong>en</strong> instandhoudt, door<br />
e<strong>en</strong> extra steun te gev<strong>en</strong> als ze door de eig<strong>en</strong> spier<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> stand moet<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong> gebracht om met beide og<strong>en</strong> tegelijk te kijk<strong>en</strong>.”<br />
Aangezi<strong>en</strong> de poging om <strong>bij</strong> helder licht gemakkelijk e<strong>en</strong> voorwerp<br />
in de verte te bekijk<strong>en</strong>, niet alle<strong>en</strong> moeilijk maar ook vermoei<strong>en</strong>d<br />
is, <strong>en</strong> aangezi<strong>en</strong> deze poging gedur<strong>en</strong>de ontelbare g<strong>en</strong>eraties meestal<br />
gepaard is gegaan met <strong>het</strong> sam<strong>en</strong>trekk<strong>en</strong> <strong>van</strong> de w<strong>en</strong>kbrauw<strong>en</strong>, zal de<br />
5. De la Physionomie, p. 15, 144, 146. De heer Herbert Sp<strong>en</strong>cer noemt als <strong>en</strong>ige<br />
verklaring voor <strong>het</strong> frons<strong>en</strong> de gewoonte om de w<strong>en</strong>kbrauw<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> te trekk<strong>en</strong><br />
ter bescherming <strong>van</strong> de og<strong>en</strong> <strong>bij</strong> fel licht: zie Principles of Psychology, 2 e ed.,<br />
1872, p. 546.
Change language