het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

hfst.vi schreien
in de Londense dierentuin bevestigde nadrukkelijk, dat hij verscheidene
keren tranen heeft zien rollen over het gelaat van de oude vrouwtjesolifant,
wanneer zij ontredderd was door het weghalen van het
jonge dier. Daarom wilde ik zeer graag, als een uitbreiding van de relatie
tussen de contractie van de oogspieren en het plengen van tranen
bij de mens, te weten komen of olifanten deze spieren samentrekken
als ze luid schreeuwen of trompetteren. Op verzoek van de heer Bartlett
liet de oppasser de oude en de jonge olifant trompetteren, en we
zagen herhaaldelijk bij beide dieren dat, op het moment waarop het
getrompetter begon, de circulaire oogspieren, en vooral de onderste,
duidelijk werden aangespannen. Bij een volgende gelegenheid liet de
oppasser de oude olifant veel harder trompetteren; steeds werden zowel
de bovenste als de onderste oogspieren krachtig aangetrokken, en
nu in gelijke mate. Het is een opmerkelijk feit dat de Afrikaanse olifant,
die echter zo verschilt van de Indische soort dat hij door sommige
biologen in een aparte subklasse is ondergebracht, niet de geringste
contractie van de oogspieren liet zien toen men hem bij twee gelegenheden
luid liet trompetteren.
Op basis van de voorafgaande voorbeelden kan, naar ik meen, met
betrekking tot de mens niet worden betwijfeld dat er tijdens heftige
uitademing of bij het krachtig samendrukken van de uitgezette borstkas,
op een of andere manier een nauw verband bestaat tussen de contractie
van de spieren rond de ogen en de afscheiding van tranen. Dit
verband geldt ook bij zeer uiteenlopende emoties en is onafhankelijk
van welke emotie ook. Dat betekent natuurlijk niet dat er geen tranen
kunnen worden afgescheiden zonder de contractie van deze spieren,
want het is overduidelijk dat ze vaak vrijelijk vloeien als de oogleden
niet zijn gesloten en de wenkbrauwen niet zijn gefronst. De contractie
klaard dat zij nooit olifanten hebben zien huilen. Niettemin kan ik onmogelijk
twijfelen aan Sir E. Tennents stellige en nauwkeurige beschrijving van hun
geschrei, ondersteund als dit wordt door de nadrukkelijke bevestiging van de
oppasser in de Londense dierentuin. Hij is er zeker van dat de twee olifanten
in deze dierentuin steevast hun oogspieren aantrokken als ze luid begonnen te
trompetteren. Ik kan deze tegengestelde verklaringen alleen met elkaar in
overeenstemming brengen door te veronderstellen, dat de pasgevangen olifanten
in Ceylon, in woede of angst, hun jagers wilden bekijken en dus hun
oogspieren niet samentrokken om het zicht niet te belemmeren. De dieren
die Sir E. Tennent heeft zien schreien, hadden zich op de grond geworpen en
in wanhoop de strijd opgegeven. De olifanten in de Londense dierentuin die
op commando trompetterden, waren uiteraard angstig noch razend.
[168]