het uitdrukken van emoties bij mens en dier - Darwin Downloads ...

voorwoord bij de nederlandstalige editie
betrof echter steeds vertalingen van de oorspronkelijke editie, dus
zonder de veranderingen en aanvullingen zoals Darwin die had gewenst.
Overigens heeft Paul Ekman in 1998 een editie bezorgd die wel
de veranderingen en aanvullingen bevat die Darwin had willen aanbrengen,
maar die Francis verzuimd had in de tweede editie op te nemen.
Die ‘definitieve editie’, met veel eigen commentaar en aanvullende
wetenschappelijke informatie van de hand van Paul Ekman, is
met name voor wetenschappers interessant en is ook in Nederlandse
vertaling verschenen.
Het uitdrukken van emoties is van groot belang geweest voor de ideeën
en het onderzoek in de menswetenschappen van de negentiende en de
twintigste eeuw, zij het dat dit belang pas laat werd ingezien en erkend.
De psychologie en de antropologie zijn dan ook, met terugwerkende
kracht, veel dank verschuldigd aan Darwin en zijn visie op de
mens. In Het uitdrukken van emoties constateert Darwin dat mensen in
verschillende culturen hetzelfde repertoire aan basale gemoedstoestanden
vertonen, zoals angst, woede, afschuw, verdriet en vreugde. Deze
emoties en de gelaatsuitdrukkingen waarmee ze gepaard gaan, zijn
volgens Darwin niet aangeleerd, maar aangeboren en daarom in alle
culturen gelijk. De uitdrukkingen van emoties zijn het resultaat van
een gemeenschappelijke, biologische evolutie, en dat betekent dat ze
een intercultureel en universeel karakter bezitten. Voor zijn onderzoek
had Darwin beschrijvingen en foto’s van menselijke gelaatsuitdrukkingen
uit verschillende culturen verzameld. Dit materiaal toonde
hij aan zijn vrienden en kennissen met de vraag of zij de betreffende
emotie konden herkennen. In de meeste gevallen leverde dit inderdaad
geen enkel probleem op. Darwin heeft een aantal van deze foto’s
in zijn boek opgenomen, waardoor wij ons ook vandaag de dag nog
van de elementaire boodschap van de gelaatsuitdrukkingen kunnen
vergewissen.
De universaliteit van emoties en gelaatsuitdrukkingen bracht Darwin
tot twee conclusies. Ten eerste meende hij dat de menselijke emo -
ties, en de daarmee corresponderende gevoelsuitdrukkingen en gelaatsspieren,
niet uniek zijn. De mens is geen afzonderlijke, door God
geschapen soort, maar een door graduele evolutie ontstane primaat.
Het feit dat andere primatensoorten (zoals halfapen, apen en mensapen)
dezelfde gelaatsspieren bezitten als de mens en soms vrijwel identieke
gevoelsuitdrukkingen vertonen, duidde volgens Darwin op de
fundamentele verwantschap en de continuïteit van soorten. Deze continuïteit,
de geleidelijke overgang van de ene naar de andere soort,