pobierz - Uniwersytet Warmińsko - Mazurski

112 Jaros³aw DobkowskiOczywiœcie strona mo¿e dowiadywaæ siê o bieg sprawy, przegl¹daæ akta sprawy,jak te¿ powinny jej byæ wyjaœniane zasz³oœci faktyczne i okolicznoœciprawne; ale czy minimalny standard równoœci broni procesowej – prawo dowys³uchania strony (audiatur et altera pars) – jest wystarczaj¹cy do przeszczepieniateorii dyskursywnych? Na tak postawione pytanie odpowiedŸ jestprzecz¹ca. Osobiœcie nie bardzo te¿ widzê mo¿liwoœci ku temu w obecnymkszta³cie procedury administracyjnej. Postêpowanie administracyjne – nawetjeœli wspó³uczestniczy w nim wiele stron albo przedmiot zawiera siê w koniecznoœciorzeczenia administracyjnej kary maj¹tkowej, w przysz³oœci, jaksiê proponuje, uzale¿nionej od czynników subiektywnych – nie ma charakterukontradyktoryjnego. Jeœli nawet weŸmie siê pod uwagê mo¿liwoœci zawarciaugody administracyjnej w sprawie administracyjnej, z istoty tylko formalnej,a z natury rzeczy – cywilnej 10 , to i tak de facto treœæ ugody narzucaproceduj¹cy organ lub wyznaczony do dokonywania czynnoœci pracownik. Doobalenia prawomocnej ugody nie stosuje siê cywilistycznych wad oœwiadczeniawoli, ale wzruszenie lub stwierdzenie niewa¿noœci postanowienia j¹ zatwierdzaj¹cego.W tym znaczeniu zastosowanie teorii argumentacji nie jestobecnie kwesti¹ prawa, ale bardziej spraw¹ polityki administracyjnej. Mo¿najednak szczególnie zaakcentowaæ tezê, w myœl której powinien istnieæ obowi¹zekzajêcia stanowiska przez organ wobec wszystkich argumentów strony.Zdarza siê czasem w praktyce administracyjnej i s¹dowej, ¿e niektórezarzuty i podnoszone okolicznoœci traktuje siê jako niepowa¿ne i przez toniepodlegaj¹ce wyjaœnieniu i odniesieniu, ewentualnie zas³uguj¹ce jedyniena pominiêcie ich milczeniem. Tak jak w innym wzglêdzie, zdarza siê jeszczeczasem urzêdowe uzasadnianie przez odes³anie do utrwalonej praktykiorzeczniczej bez powo³ywania konkretnych rozstrzygniêæ. Argumentowaniejest przy tym pojêciem wê¿szym, zawieraj¹cym siê w szerszych kategoriach:komunikacyjnego przekonywania, jêzykowego uzasadniania i wyjaœnianiaoraz wynikowego przedstawiania. Jednak argumentacja to nie tylko retoryka,która dostarcza œrodków przekonywania.W postêpowaniu administracyjnym obowi¹zuje zasada przekonywania,a „przekonaæ to wiêcej ni¿ tylko przekazaæ prawdê” 11 . Uzasadnienie nie mo¿ezatem jedynie sprawozdawaæ ustalonego stanu faktycznego i prawnego 12 ,lecz powinno wyt³umaczyæ zajête przez organ stanowisko w sprawie. Uzasadnieniepe³ni tak¿e dalsze funkcje, gdy¿ podejmowanie decyzji poza aspektamiprawnymi posiada tak¿e wymiar intelektualny, a zebrane dowody i materia³yoraz wyjaœnione okolicznoœci sprawy, ³¹cznie stanowi¹ce obiektywne prze-10 Por. T. Kie³kowski, Czy organy administracji publicznej rozstrzygaj¹ sprawy cywilne?,„Pañstwo i Prawo” 1997, z. 8, s. 90 i n.11 J. Jab³oñska-Bonca, Wstêp do nauk prawnych, Poznañ 1996, s. 199.12 Szerzej J. Zimmermann, Motywy decyzji administracyjnej i jej uzasadnienie, Warszawa1981, passim.