pobierz - Uniwersytet Warmińsko - Mazurski

Jaka Policja – uwagi na marginesie prac nad now¹ ustaw¹ o Policji207trzech dekretów sygnowanych wspóln¹ dat¹ 26 listopada 1943 r., a dotycz¹cychrozwi¹zania korpusu Policji Pañstwowej, tymczasowej organizacji s³u¿-by bezpieczeñstwa po wyzwoleniu oraz statusu funkcjonariuszy. Uzupe³nionoje projektem zarz¹dzenia wykonawczego, opatrzonego t¹ sam¹ dat¹, w sprawieutworzenia organów bezpieczeñstwa w okresie konspiracyjnym 38 .Pominiêcie w tytu³ach przygotowywanych aktów normatywnych nazwyPañstwowy Korpus Bezpieczeñstwa, a konsekwentne operowanie bardziejogólnym terminem: „organy bezpieczeñstwa” czy te¿ „s³u¿ba bezpieczeñstwa”nie by³o przypadkowe. Akcentowano zapewne w ten sposób nowe – w stosunkudo okresu miêdzywojennego – rozumienie organów policyjnych, maj¹cychw równym stopniu wyra¿aæ interesy pañstwa, co obywateli. Aby ta idea niepozosta³a pust¹ deklaracj¹, zamierzano liter¹ prawa wymusiæ zainteresowanieœrodowisk lokalnych problemami bezpieczeñstwa, ustawowo ceduj¹c naich rzecz czêœæ obowi¹zków z tym zwi¹zanych. Intencje te oddawa³ art. 1najwa¿niejszego z dekretów: O tymczasowej organizacji s³u¿by bezpieczeñstwa,stanowi¹cy, ¿e organami powo³anymi do ochrony bezpieczeñstwa, spokojui porz¹dku publicznego (z wy³¹czeniem spraw informacji i wywiadupolitycznego) mia³y byæ w jednakowym stopniu Korpus Bezpieczeñstwai stra¿e samorz¹dowe, a w kwestii œcigania przestêpstw – równie¿ w jednakowymstopniu – mia³y pe³niæ rolê organów wykonawczych s¹dów i prokuratury(art. 4). Nie ró¿nicowano tak¿e mo¿liwoœci u¿ycia przez nie œrodkówprzymusu, w tym broni palnej (art. 6), a funkcjonariuszom korpusu i stra¿yna równi mia³ przys³ugiwaæ status urzêdnika w rozumieniu kodeksu karnego(art. 5). Ró¿nice dotyczy³y g³ównie podleg³oœci. Korpus projektowano jakoorgan wykonawczy rz¹dowych w³adz administracji ogólnej dla utrzymaniabezpieczeñstwa publicznego (art. 2), kompetencje wobec niego mia³y zaœprzys³ugiwaæ Ministrowi Spraw Wewnêtrznych oraz w³adzom administracjiogólnej szczebla wojewódzkiego i powiatowego (art. 8). Stra¿e samorz¹dowepostrzegano natomiast jako struktury gminne przeznaczone do utrzymaniaspokoju i porz¹dku publicznego w gminie oraz bezpieczeñstwa osób tamzamieszka³ych i ich mienia (art. 3). W zwi¹zku z tym, z mocy ustawy, ka¿dagmina wiejska mia³a obowi¹zek utworzenia na swoim terenie posterunkustra¿y, a gmina miejska co najmniej jednego komisariatu (art. 20). Podlega³yone, niezale¿nie od terenu, prze³o¿onemu gminy (art. 21), nadzór nad jejdzia³alnoœci¹ sprawowa³ natomiast starosta bezpoœrednio b¹dŸ za poœrednictwemjednostki Korpusu Bezpieczeñstwa (art. 22) 39 .Pozosta³e rozwi¹zania opatrzone dat¹ 26 listopada 1943 r. maj¹ mniejszeznaczenie dla odczytania intencji towarzysz¹cych pracom nad organami policyjnyminiepodleg³ej Polski. Doœæ rozbudowany projekt dekretu o s³u¿bie38 J. Paœnik, op, cit., s. 114–115.39 Ibidem, s. 115–119.