pobierz - Uniwersytet Warmińsko - Mazurski

408 Ryszard SztychmilerNas interesuje teraz tylko przestêpstwo zabójstwa (homicidium), którymjest bezprawne i umyœlne pozbawienie cz³owieka ¿ycia. Ka¿de zabicie cz³owiekajest bezprawne, chyba ¿e dokona³o siê na podstawie wyroku publicznejw³adzy œwieckiej, zgodnie ze sprawiedliw¹ ustaw¹, albo w s³usznej obroniew³asnej lub cudzej, przeciw niesprawiedliwemu napastnikowi. Zabójstwo jestumyœlne, jeœli zosta³o zamierzone wprost (deliberate, cum dolo) 31 . Cz³owiekiem,w rozumieniu kan. 1397, jest ka¿da ¿ywa istota ludzka, czyli pochodz¹caz ludzkich komórek rozrodczych (mêskiej i ¿eñskiej), nawet zniekszta³cona,czyli tak cz³owiek urodzony, jak i p³ód ludzki, jeœli mo¿e byæ utrzymanyprzy ¿yciu 32 .W œwietle powy¿szej normy wszystkie akty eutanazji s¹ przestêpstwamii ich sprawcy podlegaj¹ przewidzianym w niej karom, jeœli s¹ katolikamii skutek (œmieræ) nast¹pi³. W³adza koœcielna ma szeroki wachlarz kar dozastosowania 33 wobec sprawcy eutanazji: od zakazów wykonywania dotychczasposiadanych urzêdów i funkcji, przebywania w okreœlonym miejscu, doekskomuniki lub suspensy wi¹¿¹cej moc¹ samego prawa (gdyby chodzi³oo zabójstwo papie¿a lub biskupa).4. Prawo polskie wobec eutanazjiW okresie po II wojnie œwiatowej jednym z najwa¿niejszych dokumentówreguluj¹cych sytuacjê w Polsce by³a Konstytucja PRL 34 . Zgodnie z za³o¿eniamiustroju socjalistycznego, brakowa³o w niej norm konstytucyjnych gwarantuj¹cychwolnoœci i prawa cz³owieka, w tym prawa do ochrony ¿ycia ludzkiego.By³ to przejaw koncepcji statusu jednostki w pañstwie, przyjêtejw latach 30. w Zwi¹zku Socjalistycznych Republik Radzieckich, a nastêpnieprzyjmowanej w pañstwach pozostaj¹cych w sferze wp³ywów ZSRR i filozofiimarksistowskiej. Choæ po wojnie stan osobowy narodu polskiego by³ mocnoos³abiony, to w³adze nie chroni³y konsekwentnie ¿ycia ludzkiego. Brak regulacjiw tym zakresie spowodowa³, ¿e w okresie obowi¹zywania przepisówKonstytucji PRL, tj. od roku 1952 do 1997, prawo do ¿ycia nie by³o objêteochron¹ konstytucyjn¹. Przepisów o ochronie ¿ycia nie zawiera³y tak¿e aktyprawne ni¿szej rangi, z wyj¹tkiem prawa karnego.Wiêksz¹ ochronê prawn¹ ¿ycie ludzkie zyska³o po przemianach ustrojowychzapocz¹tkowanych w 1989 r., szczególnie w przepisach Konstytucji RP31 T. Pawluk, Prawo kanoniczne wed³ug Kodeksu Jana Paw³a II, t. 4: Doczesne dobraKoœcio³a. Sankcje w Koœciele. Procesy, Olsztyn 1990, s. 152.32 K. Lüdicke, Strafrecht, [w:] Münsterischer Kommentar zum CIC, Essen 1985- (18Erg.-Lfg. VI 1992), c. 1311-1399.33 Kan. 1366 i 1370 k.p.k.34 Konstytucja Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej z dnia 22 lipca 1952 r. (Dz.U. nr 33,poz. 232).