pobierz - Uniwersytet Warmińsko - Mazurski

Politycznokryminalne aspekty stalkingu w Polsce319tak¿e zauwa¿yæ jego dynamiczny rozwój zarówno w sensie iloœciowym, jak ijakoœciowym.W 2001 r. we W³oszech M. Lattanzi przeprowadzi³ badania nad wystêpowaniemstalkingu. Okaza³o siê, ¿e 20% spoœród 8400 badanych doœwiadczalub doœwiadcza³o aktów charakteryzuj¹cych stalking 23 . Podobne ankietyprzeprowadzano w innych krajach na œwiecie.Pierwsze badania przekrojowe nad wystêpowaniem stalkingu w Polscezosta³y przeprowadzone w okresie od stycznia do czerwca 2006 r. przezJ. Skar¿yñsk¹ na próbie reprezentatywnej 2000 osób (984 mê¿czyzn i 1016kobiet) w wieku 16–69 lat. Badania te zosta³y poprzedzone badaniem pilota-¿owym w grudniu 2004 oraz maju i czerwcu 2005 r. na grupie badawczej 240osób. Okaza³o siê wówczas, i¿: 12% badanych jest lub by³o ofiar¹ stalkingu 24 .W zwi¹zku z narastaj¹cym spo³ecznym niepokojem w roku 2009 MinisterstwoSprawiedliwoœci zainicjowa³o badania analityczne maj¹ce na celurozpoznanie skali zjawiska stalkingu w Polsce. Przeprowadzono je na reprezentatywnej,losowej próbie 10 200 respondentów, z których niemal co dziesi¹ty(9,9%) odpowiedzia³ twierdz¹co na pytanie, czy by³ ofiar¹ uporczywegonêkania. Mo¿na zatem wnioskowaæ, ¿e ofiarami tego zjawiska mog³o zostaæponad trzy miliony Polaków, z czego co najmniej 80% w ci¹gu ostatnich 5 lat 25 .Na podstawie powy¿szych danych mo¿na jednoznacznie stwierdziæ, ¿ezjawisko stalkingu w Polsce jest istotne iloœciowo. Jeœli chodzi o jego jakoœæ,nale¿y przyjrzeæ siê poszczególnym przejawom, jakich doznali respondenciokreœlaj¹cy siê jako osoby pokrzywdzone. Badania wiktymizacyjne w Polscewykaza³y, ¿e sposób szykanowania ofiar przez sprawców by³ niezmierniezró¿nicowany. Najczêœciej polega³ na rozpowszechnianiu plotek i oszczerstw,nawi¹zywaniu kontaktu za pomoc¹ osób trzecich, groŸbach lub szanta¿u,czêstych g³uchych lub obscenicznych telefonach, groŸbach pod adresem najbli¿szych,niechcianych zdjêciach, listach, e-mailach lub sms-ach, niszczeniurzeczy, niechcianym dotyku, upublicznianiu wizerunku ofiary i innych 26 .Analiza poszczególnych przypadków pokrzywdzenia stalkingiem w Polscei na œwiecie daje podstawy do twierdzenia, ¿e zachowania sprawcy mog¹stopniowo rozwijaæ siê w kierunku form bardziej agresywnych, opartych naprzemocy fizycznej. Mog¹ stanowiæ wstêp do ciê¿kiego przestêpstwa, jak w³a-23 Zob. W. WoŸniak, M. Lattanzi, Stalking jako rodzaj uzale¿nienia emocjonalnego i uczuciowegood osoby, [w:] M. Jêdrzejko, W. Bo¿ejewicz (red.), Cz³owiek w sieci zniewolonych dróg,Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora, Pu³tusk 2007, s. 311–314.24 Narzêdziem badawczym by³a polska wersja Questionario Stalking (autorzy: MassimoLattanzi i Gaia Oddi, t³umaczenie J. Skar¿yñska, 17.09.2004). Zob. J. Skar¿yñska, Stalkingw Polsce – wystêpowanie i charakterystyka zjawiska, [online] , dostêp:29.01.2011.25 Fragment raportu Insytutu Wymiaru Sprawiedliwoœci pt. „Stalking w Polsce”, „PrawoEuropejskie w Praktyce”, nr 7/8 (73/74), s. 14.26 Rz¹dowy projekt... Uzasadnienie, s. 4.