pobierz - Uniwersytet Warmińsko - Mazurski

Sprzedajne nadu¿ycie w³adzy koœcielnej w prawodawstwie kanonicznym231obojêtn¹, od kogo wysz³a inicjatywa korupcyjna i czy zamierzony cel zosta³osi¹gniêty 60 . Indywidualnym przestêpstwem ze wzglêdu na podmiot jest niezgodnez prawem czerpanie zysku z ofiar mszalnych (kan. 1385) 61 , a tak¿eprzestêpstwo nadu¿ycia w³adzy lub zadania, jeœli tylko za to nadu¿ycie niejest ju¿ ustanowiona kara ustaw¹ lub nakazem (kan. 1389) 62 .Do realizacji zadañ powierzonych przez Sobór Watykañski II katolickimKoœcio³om wschodnim, rz¹dz¹cym siê „t¹ sam¹ spuœcizn¹ kanoniczn¹”, jakte¿ dla wspierania jednoœci wszystkich chrzeœcijan 63 18 paŸdziernika 1990 r.przez Jana Paw³a II promulgowany zostaje Kodeks Kanonów Koœcio³ówWschodnich 64 . W tytule XXIV („S¹downictwo w ogólnoœci”) wzorem KodeksuPrawa Kanonicznego ujêty jest zakaz przyjmowania przez sêdziego sprawy,któr¹ w jakiœ sposób jest zainteresowany – czy to z racji „wielkiej za¿y³oœciczy niechêci”, czy te¿ „spodziewanej korzyœci lub unikniêcia szkody” (kan.1106 § 1). W tych samych okolicznoœciach od sprawowania urzêdu winnipowstrzymaæ siê: rzecznik sprawiedliwoœci, obroñca wêz³a, asesor i audytor(§ 2). Z kolei kan. 1114 zarówno sêdziemu, jak i wszystkim pracownikomtrybuna³u ju¿ wprost „zabrania przyjmowania jakichkolwiek podarunkówz okazji prowadzenia sprawy”. Kar¹ depozycji zagro¿one jest udzielenie lubprzyjêcie œwiêcenia w sposób symoniacki, odpowiedni¹ zaœ kar¹, nie wy³¹czaj¹cekskomuniki wiêkszej – symoniackie sprawowanie lub przyjêcie innychsakramentów (kan. 1461). Tak¹ te¿ kar¹ ob³o¿one jest udzielenie lub symo-60 T. Pawluk, Prawo kanoniczne..., t. IV, s. 141.61 Szerz. J. Syryjczyk, Kanoniczne prawo karne. Czêœæ szczególna, Warszawa 2003, s. 119 i n.62 F. Lempa obok typu podstawowego przestêpnego nadu¿ycia w³adzy koœcielnej dokonywanegow ramach piastowanego urzêdu koœcielnego i polegaj¹cego na nadu¿ywaniu tej w³adzyw ramach spe³nianego zadania koœcielnego o charakterze w³adczym (kan. 1389 § 1) wyró¿niacztery przestêpstwa szczególne. S¹ to: usi³owanie rozgrzeszenia wspólnika w grzechu przeciwkoVI przykazaniu Bo¿emu (kan. 1378 § 1); usi³owanie udzielenia absolucji sakramentalnej pozawypadkiem rozgrzeszenia wspólnika w grzechu przeciwko VI przykazaniu Bo¿emu (kan. 1378§ 2); dokonanie konsekracji biskupiej bez papieskiego mandatu (kan. 1382); udzielenie œwiêceñkap³añskich bez wymaganych prawem dymisorii (kan. 1383). Szerz. F. Lempa, Przestêpne nadu¿ycie...,s. 236–306.63 J. Pawe³ II, Konstytucja Apostolska „Sacri Canones”, [w:] Kodeks Kanonów Koœcio³ówWschodnich promulgowany przez Papie¿a Jana Paw³a II, t³um. L. Adamowicz, M. Dyjakowska,Lublin 2002, s. 31; A.J. Skowronek, II Sobór Watykañski – zapiski historyczne i teologiczne,„Przegl¹d Powszechny” 2006, nr 12 (1024), s. 42 i n. O jednoœci chrzeœcijañskiej i trwa³ejwa¿noœci dziedzictwa Wschodu przekonuj¹ s³owa: „Koœció³ wschodni by³ Koœcio³em-Ÿród³emw takiej samej mierze jak Koœció³ ³aciñski na Zachodzie”. J. Hajjar, Katolickie Koœcio³y Wschodnie,[w:] R. Aubert i in., Historia Koœcio³a, t. 5: 1848 do czasów wspó³czesnych, prze³.T. Szafrañski, Warszawa 1985, s. 388.64 Obowi¹zuje on Koœcio³y wschodnie nale¿¹ce do piêciu tradycji: aleksandryjskiej (koptyjskii etiopski), antiocheñskiej (syryjski, maronicki i malankarski), ormiañskiej (ormiañski),konstantynopolitañskiej (melchicki, ukraiñski, rumuñski, italsko-albañski, s³owacki, rusiñskozakarpacki,wêgierski, bu³garski, bia³oruski, jugos³owiañski, albañski, rosyjski, grecki) i chaldejskiej(chaldejski i malabarski). T. P³oski, Kodyfikacja Prawa Kanonicznego katolickich Koœcio³ówWschodnich, „Studia Warmiñskie” 2002, t. XXXIX, s. 347; zob. te¿ J. Keller, Katolicyzm,w: J. Bielawski i in., Religie uniwersalistyczne. Zarys dziejów, Warszawa 1982, s. 238 i n.